Jan Karski. Fot. Instytut Hoovera, za: MHP
Eksponaty opowiadające historię Jana Karskiego jako dyplomaty, emisariusza Polskiego Państwa Podziemnego i naukowca zobaczyć będzie można na nowej wystawie w Gabinecie Prof. Jana Karskiego w Muzeum Miasta Łodzi.
Nowa ekspozycja "...więcej niż bohater" otwarta zostanie 24 kwietnia, w dniu setnej rocznicy urodzin legendarnego emisariusza Polskiego Państwa Podziemnego. Przygotowana została w ramach łódzkich obchodów Roku Jana Karskiego odbywających się pod honorowym patronatem prezydenta Bronisława Komorowskiego.
Gabinet Karskiego w Muzeum Miasta Łodzi został osobiście przez niego otwarty 2 października 1999 r., a wystawa została zaaranżowana zgodnie z jego życzeniem. Profesor w akcie notarialnym zapisał wolę przekazania swoich pamiątek Łodzi, "miastu jego dumnej i szczęśliwej młodości".
"Prezentowana ekspozycja znakomicie wpisywała się w Panteon Wielkich Łodzian, ale po 15 latach przyszedł czas, by ją unowocześnić, a Karskiego pokazać z innej perspektywy. Nie tylko jako emisariusza, ale też człowieka, naukowca, historyka, znawcę polskiej dyplomacji oraz historii stosunków Polski i wielkich mocarstw" - uważa dyrektor muzeum Małgorzata Laurentowicz-Granas.
Wystawa zaaranżowana została w nowoczesnej formie graficznej z wykorzystaniem urządzeń multimedialnych. Eksponaty zostały podzielone na trzy bloki tematyczne.
"Prezentowana ekspozycja znakomicie wpisywała się w Panteon Wielkich Łodzian, ale po 15 latach przyszedł czas, by ją unowocześnić, a Karskiego pokazać z innej perspektywy. Nie tylko jako emisariusza, ale też człowieka, naukowca, historyka, znawcę polskiej dyplomacji oraz historii stosunków Polski i wielkich mocarstw" - uważa dyrektor muzeum Małgorzata Laurentowicz-Granas.
Opowieść rozpoczyna prezentacja materiału ikonograficznego odnoszącego się do dzieciństwa Karskiego spędzonego w wielokulturowej Łodzi i czasów studenckich we Lwowie.
Materiał dotyczący działalności Karskiego w czasie II wojny światowej przedstawia go jako emisariusza polskiego podziemia oraz rzecznika narodu żydowskiego – człowieka, który chciał powiedzieć światu o Holokauście, a przede wszystkim zapobiec zagładzie Żydów.
Opowieść kończy prezentacja Karskiego w kontekście amerykańskich realiów i kultury, jako profesora uniwersytetu Georgetown, człowieka występującego jako świadek historii, narrator i interpretator współczesnego świata i nowożytnej polityki.
"Postać Jana Karskiego nie tylko przekazuje wiedzę, ale też inspiruje. Jest pretekstem do rozmów na wiele tematów – również tych trudnych, których boimy się lub unikamy" – powiedziała kurator wystawy Beata Kamińska.
Wstęp na wystawę będzie bezpłatny. Muzealnicy zapewniają, że ogromnym walorem nowej aranżacji gabinetu pozostanie nadal kolekcja memorabiliów obejmująca ponad sto obiektów o dużej wartości historycznej.
Można tam znaleźć rodzinne fotografie, korespondencję, dyplomy przyznawane przez prestiżowe uczelnie, medale, publikacje, w tym pierwsze wydanie książki "Tajne Państwo", rzeczy osobiste oraz odznaczenia m.in. Order Orła Białego, Medal Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata i Prezydencki Medal Wolności pośmiertnie przyznany przez prezydenta USA Baracka Obamę. Znajdują się także dzieła sztuki, które zdobiły waszyngtońskie mieszkanie Karskiego i jego żony Poli Nireńskiej.
Otwarcie nowego Gabinetu będzie jednym z cyklu wydarzeń przygotowanych w Łodzi z okazji setnej rocznicy urodzin Karskiego, które odbywać się będą od 23 do 28 kwietnia. Jednym z najważniejszych będzie 24 kwietnia wernisaż wystawy "Karski. Nie dać światu zapomnieć" przygotowanej przez Narodowe Centrum Kultury, w którym weźmie udział prezydent Bronisław Komorowski z żoną.
Zaplanowano także m.in. projekcje filmowe, premierę spektaklu "Emisariusz", happening, grę miejską, akcję fotograficzną na Kopcu Pamięci czy spotkania o książkach "Tajne Państwo" Jana Karskiego i "Opowieść o Janie Karskim" prof. Mariana Drozdowskiego.
Jan Karski (Jan Kozielewski) urodził się 24 czerwca 1914 r. w Łodzi. W czasie II wojny światowej zasłynął jako kurier Polskiego Państwa Podziemnego, który jako pierwszy przekazał przywódcom państw alianckich informacje o zagładzie Żydów. Po wojnie Karski uzyskał obywatelstwo amerykańskie, a w 1994 r. honorowe obywatelstwo Izraela.
W 1998 r. izraelski Instytut Pamięci Yad Vashem, który uznał Karskiego za Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata, zgłosił jego kandydaturę do Pokojowej Nagrody Nobla. Karski zmarł 13 lipca 2000 r. w Waszyngtonie w wieku 86 lat. W maju 2012 roku prezydent USA Barack Obama odznaczył go pośmiertnie Prezydenckim Medalem Wolności. W Parku Ocalałych w Łodzi znajduje się pomnik - ławeczka Jana Karskiego - Honorowego Obywatela Miasta Łodzi. (PAP)
szu/ dym/ jbr/
