„Spotykamy się w szczególnym dniu, w 36. rocznicę pierwszych częściowo wolnych wyborów do Sejmu PRL i wolnych wyborów do Senatu PRL. (…). Chociaż na demokratyczne wybory musieliśmy czekać jeszcze ponad 2 lata, to jednak tego upadku systemu nie udało się zatrzymać” – powiedział Szpytma.
Zaznaczył, że zorganizowanie uroczystości w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, w dawnym więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie, ma znaczenie symboliczne. „Spotykamy się w miejscu szczególnym: w dawnym areszcie śledczym, w więzieniu, w symbolu represji, czy to niemieckich, czy to sowieckich, komunistycznych wobec polskich patriotów” – podkreślił.
Zwracając się do odznaczonych, zaznaczył, że byli nieraz przetrzymywani w areszcie przy Rakowieckiej za działalność antykomunistyczną. „Nie jest to miejsce tylko symboliczne. Dla wielu z was, którzy jesteście na tej sali, jest to miejsce, w którym cierpieliście dla Rzeczypospolitej, odbywając tutaj kary pozbawienia wolności. (…). Wielu z państwa doświadczyło także innego rodzaju represji. Gdy patrzymy na państwa biografie, to znajdziemy tam osoby, które zaczynały w roku 1968, a są takie, które zaczynały swoją działalność antykomunistyczną nawet w roku 1985. (…). Widzimy tę sztafetę pokoleń” – powiedział zastępca prezesa IPN.
Krzyżami Wolności i Solidarności odznaczonych zostało 26 działaczy opozycji antykomunistycznej, trzy osoby odznaczono pośmiertnie. Wśród udekorowanych znaleźli się m.in. Hanna Małgorzata Andrzejewska, Mirosław Bronisław Biskupski, Ewaryst Fedorowicz, Ignacy Władysław Dembiński, Marek Antoni Kielanowski, ks. Tadeusz Łebkowski, Bolesław Mateusiak, Małgorzata Rzepkowska i Jadwiga Teresa Więsak. Pośmiertnie Krzyże Wolności i Solidarności otrzymali Wiesław Chułerański, Leszek Wiktor Jankowski i Jadwiga Julia Kozera.
W imieniu odznaczonych działaczy głos zabrał ksiądz Tadeusz Łebkowski. „Odwołam się do znanego pewnie wam wszystkim wiersza i frazy naszego wieszcza Cypriana Kamila Norwida (…): »Bo nie jest światło, by pod korcem stało, / Ani sól ziemi do przypraw kuchennych, / Bo piękno na to jest, by zachwycało / Do pracy – praca, by się zmartwychwstało«. Chciałbym powiedzieć, że pewnie tak jak wszyscy tu odznaczeni, wyróżnieni – mam dumę w sercu, wdzięczność Bogu” – powiedział ks. Łebkowski.
Na koniec uroczystości odbył się koncert utworów patriotycznych w wykonaniu absolwentów Akademii Muzycznej w Bydgoszczy.
Krzyż Wolności i Niepodległości został ustanowiony przez parlament RP 5 sierpnia 2010 r. równocześnie z aktem restytucji Krzyża Niepodległości, do którego tradycji nawiązuje. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 r. przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu. Krzyż nadaje prezydent RP na wniosek prezesa IPN. (PAP)
pt/ dki/
Grupowe zdjęcie odznaczonych Krzyżami Wolności i Solidarności działaczy opozycji z czasów PRL. Fot. PAP/Przemysław Piątkowski
