90 francuskich Żydówek zamordowanych 83 lata temu przez niemieckie więźniarki funkcyjne i esesmanów w podobozie KL Auschwitz w Brzeszczach Borze upamiętniono w niedzielę – podała Agnieszka Molenda-Kopijasz z fundacji Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau z Brzeszcz.
Pod tablicą na budynku, w którym Niemcy więzili kobiety, lokalna społeczność, przedstawiciele władz różnego szczebla, instytucji oraz dyplomaci z Austrii i Niemiec złożyli kwiaty.
Uczestnicy rocznicowych uroczystości zwiedzili też wystawę w historycznym budynku, którym opiekuje się brzeszczańska fundacja. – Po raz pierwszy zaprezentowaliśmy unikalny przedmiot z naszych zbiorów – oryginalny nieśmiertelnik strażnika obozowego z garnizonu SS Totenkopf. To jego górna połowa. Nabity na niej jest napis: „SS T.Stuba. KL Auschwitz 83”. Na razie nie znamy tożsamości esesmana, który go nosił. Niski numer – 83 – może świadczyć o tym, że służył od czasu założenia kompleksu obozowego Auschwitz w czerwcu 1940 roku – powiedziała Molenda-Kopijasz.
Jak dodała, z kwerend fundacji wynika, że oryginalnych nieśmiertelników po załodze SS z Auschwitz pozostało kilka, może kilkanaście.
Karna kompania dla więźniarek w Budach, około 7 km od Oświęcimia, powstała w czerwcu 1942 roku po ucieczce z komanda kobiecego polskiej więźniarki Janiny Nowak. Niemcy, by zaostrzyć dyscyplinę, zastosowali odpowiedzialność zbiorową. Komando przekształcili w karną kompanię. Wszystkie 200 więźniarek odesłano do nowo utworzonego karnego podobozu w Budach/Borze. W lipcu dołączyło do nich 200 Żydówek z Francji.
Kadrę funkcyjną kompanii stanowiły niemieckie kryminalistki i prostytutki. Więźniarki pracowały ponad siły, między innymi kopiąc rowy, oczyszczając pnie z gałęzi, by przygotować je do wywozu z lasu, pogłębiając koryto Wisły lub pobliskie stawy rybne.
W drugiej połowie sierpnia 1942 roku Polki przeniesiono do obozu żeńskiego w Birkenau.
Nocą 5 października 1942 roku sześć niemieckich więźniarek funkcyjnych i esesmani, używając między innymi pałek i siekier, zamordowali 90 więźniarek – Żydówek z Francji. Po masakrze Niemcy zgładzili kobiety, które ją przeżyły, lecz odniosły rany. Straconych zostało też sześć więźniarek funkcyjnych, które uczestniczyły w rzezi. Śledztwo przeprowadzone przez obozowe gestapo na rozkaz komendanta Rudolfa Hoessa zostało umorzone. Dowody zatarte.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 roku, aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości.
Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau działa na rzecz ratowania rzeczy, przedmiotów oraz artefaktów związanych z byłym niemieckim obozem i jego podobozami, które znajdują się obecnie w rękach prywatnych. (PAP)
szf/ miś/
