Prokurator okręgowy w Szczecinie skierował do Sądu Najwyższego wniosek o ponowny proces ws. prawomocnie skazanego członka działającej w PRL organizacji niepodległościowej BOA - poinformowała w czwartek rzeczniczka szczecińskiej prokuratury Małgorzata Wojciechowicz.
"Prokurator skierował wniosek działając na podstawie ustawy z 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego" - powiedziała.
Wniosek dotyczy prawomocnej decyzji sądowej z końca lat 90. - odmowy stwierdzenia nieważności wyroku skazującego Józefa Szymańskiego (zgodził się na upublicznienie nazwiska - PAP) przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Szczecinie w 1948 r. na dożywotnie pozbawienie wolności, utratę praw na okres 5 lat i przepadek całego mienia za m.in. "przestępstwa szczególnie niebezpieczne w okresie odbudowy państwa".
Jak wyjaśniła Wojciechowicz, prokurator wniósł o wznowienie postępowania na korzyść Szymańskiego, ponieważ ujawniono nowe fakty i dowody wskazujące, że działał on na rzecz niepodległego państwa polskiego w ramach organizacji zbrojnego podziemia niepodległościowego o nazwie BOA i nie popełnił przestępstwa.
Według prokuratury nowymi dowodami są m.in. nieznane wcześniej zeznania innych członków BOA i osób z nimi związanych. Wskazują one jednoznacznie na niepodległościowy, a nie kryminalny charakter działalności członków BOA.
"Nowym faktem, nieznanym sądowi orzekającemu w tej sprawie jest to, iż działająca od 1945 do 1948 r. grupa pod nazwą +BOA+ nie była w żadnym okresie swojego funkcjonowania grupą kryminalną, a oddziałem zbrojnego podziemia niepodległościowego, w ramach którego jej członkowie podejmowali działalność niepodległościową, za którą następnie zostali ukarani w 1948 r. w pokazowym, propagandowym procesie sądowym" - dodała rzeczniczka.
"Prokurator skierował wniosek działając na podstawie ustawy z 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego" - powiedziała rzeczniczka szczecińskiej prokuratury Małgorzata Wojciechowicz.
Wyrokiem z 1948 r. Józef Szymański został uznany za winnego tego, że m.in. uczestniczył w związku zbrojnym "mającym na celu zbrodnie, jak gwałtowne zamachy, rabunki i nielegalne przechowywanie broni palnej".
W latach 90. wystąpił o unieważnienie wyroku. Szczeciński sąd okręgowy w 1999 r. odmówił jego unieważnienia. Tego samego roku Sąd Apelacyjny w Poznaniu tylko w niewielkim zakresie zmienił to orzeczenie, utrzymując jednak wyrok skazujący.
Wniosek ws. Szymańskiego to już trzeci tego rodzaju środek prawny wywiedziony przez Prokuratora Okręgowego w Szczecinie, dotyczący członków organizacji BOA.
W 2012 r., Sąd Najwyższy postanowił wznowić postępowanie w sprawie innego członka organizacji BOA, Stanisława Basiewicza. Postanowieniem z 2013 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie stwierdził nieważność wyroku zapadłego w stosunku do niego.
SN, uwzględniając kolejny wniosek, wznowił postępowanie ws. stwierdzenia nieważności wymienionego wyroku dotyczącego Wacława Piotrowicza. Uchylił orzeczenia w tej sprawie i sprawę przekazał do ponownego rozpatrzenia szczecińskiemu sądowi. Postępowanie jest w toku.
Bojowy Oddział Armii (BOA) został utworzony prawdopodobnie w 1944 r. w okolicach Wołkowyska. Pierwszym dowódcą oddziału został Stefan Pabiś ps. Stefan. Terenem działania oddziału była Grodzieńszczyzna, a dokładniej okolice Wołkowyska i Zelwy.
Po wojnie grupa trafiła na Pomorze Zachodnie. Zimą 1945/1946 r. oddział liczył 21 członków i 15 współpracowników. Wiosną 1946 r. rozpoczął działalność propagandową oraz dywersyjną na terenie Bobolic i najbliższej okolicy.
Do wiosny 1948 r. większość członków oddziału została aresztowana, głównie dzięki donosom. Ostatecznie latem 1948 r. na ławie oskarżonych przed szczecińskim sądem zasiadło 24 żołnierzy i współpracowników oddziału. Aż sześciu oskarżonych skazano na karę śmierci, pięć wyroków wykonano. Skazani zginęli od strzału w potylicę.
Ogółem spośród 45 osądzonych w różnych procesach członków i współpracowników BOA aż sześciu zostało pozbawionych życia, dwóch skazano na dożywocie, 32 skazano na kary więzienia od roku do 15 lat.
IPN prowadził postępowanie w sprawie stosowania niedozwolonych metod śledczych przez funkcjonariuszy UB w Szczecinie wobec członków BOA. Zostało ono umorzone z powodu śmierci tych funkcjonariuszy. (PAP)
epr/ gma/
