Były więzień niemieckiego obozu koncentracyjnego Mauthausen. 2011 r. Fot. PAP/J. Turczyk
MSZ informuje:
Jak co roku w uroczystościach rocznicowych wyzwolenia niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych systemu Mauthausen-Gusen weźmie udział liczna polska reprezentacja, której trzonem są byli więźniowie i reprezentanci organizacji kombatanckich. W uroczystościach rocznicowych będą uczestniczyli również oficjalni przedstawiciele polskiego rządu, w tym Ambasador RP w Wiedniu Artur Lorkowski, podsekretarz stanu w MKiDN Magdalena Gawin, szef UDSKiOR Jan Kasprzyk, sekretarz RPOWM Andrzej Kunert.
Cykl wydarzeń rocznicowych rozpocznie się 13 maja br. przy krematorium KL w Melk i potrwa do 17 maja br., kiedy to upamiętnione zostaną ofiary obozu KZ Wiener Neudorf-Guntramsdorf (pełen program)
W skład systemu obozów Mauthausen-Gusen wchodziło 47 obozów na terenie dzisiejszej Austrii, przy czym największe były obozy w Gusen, Mauthausen oraz Ebensee. Szacuje się, że we wszystkich obozach więzionych było od 190 tys. do nawet ok. 335 tys. osób. Polacy stanowili ok. 25 proc. wszystkich więźniów systemu i byli najliczniejszą grupą narodowościową. W całym systemie zostało zamordowanych około 30 tys. Polaków, głownie w wyniku wyniszczającej pracy niewolniczej.
Dla Polaków wyjątkowe znaczenie mają trzy obozy w Gusen, o najcięższej kategorii warunków w III Rzeszy. Obozy w Gusen budowano z myślą o zagładzie polskiej inteligencji. Plan ten był realizowany. Większość więźniów obozów Gusen stanowili Polacy, głównie deportowani w ramach tzw. „Inteligenzaktion”. Pod koniec 1944 r. do Gusen trafiło również wielu powstańców warszawskich.
W Sanktuarium Narodowym na Kahlenbergu 13 maja o godz. 16.00 odsłonięte zostanie miejsce pamięci – symboliczny grób około 30 tys. Polaków, więźniów obozów koncentracyjnych systemu Mauthausen-Gusen zawierający urnę z ziemią z miejsc ich męczeńskiej śmierci. Symboliczny grób został wykonany staraniem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Jego umiejscowienie na Kahlenbergu ma podkreślać, że grób ten pozostanie otoczony pamięcią austriackiej Polonii i Ambasady RP w Wiedniu.
Tego samego dnia o godz. 20.30 w wiedeńskiej Katedrze Św. Szczepana (Stephansdom) odbędzie się koncert z utworami Jana Sztwiertni, niezwykle utalentowanego kompozytora ze Śląska, który w 1940 r. w wieku 29 lat został zamordowany w KL Gusen. Postać Sztwiertni reprezentuje generację polskiej inteligencji skazaną na zagładę w ramach tzw. „Inteligenzaktion”. Celem koncertu jest uratowanie od zapomnienia dzieł kompozytora, którego talent nie mógł się rozwinąć, przez ich prezentację w światowej muzycznej metropolii – Wiedniu. Koncert został przygotowany przez solistów i chór Instytutu Muzyki (w Cieszynie) Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Dochód ze sprzedaży biletów będzie wspierał Komitet Pamięci Gusen (www.gusen.org).
Kolejnego dnia polska delegacja odwiedzi miejsca pamięci na terenie byłych obozów w Ebensee, a następnie w Gusen, gdzie o godzinie 17.00 w mauzoleum przy krematorium odbędą się uroczystości rocznicowe. Wcześniej delegacja odwiedzi miejsce upamiętnienia przy obecnym wejściu do sztolni „Bergkristall” w miejscowości St. Georgen an der Gusen, dokąd w pierwszej połowie 1944 r., w wyniku nalotów alianckich, rozpoczęto proces przenoszenia opartej na niewolniczej pracy więźniów produkcji przemysłowej na potrzeby armii. Szacuje się, że podczas pracy przy drążeniu systemu tuneli zginęło od 8 do 20 tys. więźniów obozu Gusen. W maju 2015 r. przy obecnym wejściu do sztolni został wybudowany pomnik ku czci polskich więźniów, którzy zginęli w sztolniach „Bergkristall” – pierwszy na przyszłym miejscu pamięci „Plac ciszy”. W grudniu 2015 r. zostały zamontowane tablice informacyjne. Obie inicjatywy zostały zrealizowane dzięki staraniom Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz Ambasady RP w Wiedniu.
15 maja br. polska delegacja weźmie udział w zorganizowanych przez austriackie MSW centralnych uroczystościach rocznicowych w KL Mauthausen, a także złoży kwiaty pod polskim pomnikiem na terenie obozu. Tego dnia organizacje polonijne zapraszają również na Marsz Szlakiem Pamięci Mauthausen–Gusen. Licząca 4,5 km trasa wiedzie tą samą drogą, którą przemierzali więźniowie obozów Mauthausen i Gusen.
Wizyta polskiej delegacji w Austrii to również okazja do zabrania głosu w sprawie przygotowywanej przez władze Austrii ustawy o Urzędzie Federalnym Miejscu Pamięci KL Mauthausen. Byli więźniowie oraz polskie instytucje kultury zgłosiły swoje uwagi do projektu ustawy z nadzieją na ich jak najszersze uwzględnienie. Postulują m.in. uwzględnienie KZ Gusen w nazwie nowej instytucji, umiędzynarodowienie organów nowo powoływanej instytucji oraz zacieśnienie współpracy z organizacjami pozarządowymi, które otaczają pamięcią 47 byłych niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych zlokalizowanych na terenie dzisiejszej Austrii.
kom/ ale/
Źródło: MSZ
