Józef Piłsudski. Źródło: CAW
Z okazji 148. rocznicy urodzin marszałka Józefa Piłsudskiego w sobotę w kościele w Powiewiórce, gdzie marszałek był chrzczony, została odprawiona msza święta. Następnie zostały złożone kwiaty w Zułowie, rodzimej miejscowości marszałka.
Było też „urodzinowe przyjęcie” przy ognisku z kiełbaskami, kaszą polową, pieśniami patriotycznymi.
„Przyjazd do Zułowa w dniu urodzin marszałka to nie tylko nasz obowiązek. Będąc tu odczuwamy radość i dumę z tego, iż nasza ziemia wydała tak wielkich ludzi, a my jesteśmy spadkobiercami ważnej części historii naszego narodu” - powiedział PAP prezes Związku Polaków na Litwie (ZPL), poseł Michał Mackiewicz.
Związek Polaków na Litwie od ponad 10 lat organizuje uroczystości w rocznicę urodzin Józefa Piłsudskiego; w tegorocznych udział wzięli Polacy z Wilna, Kowna, pobliskich Święcian, młodzież zrzeszona w ZPL, harcerze, przedstawiciele polskiej palcówki dyplomatycznej na Litwie, a tak pojedynczy goście z Polski, przedstawiciele Związku Piłsudczyków i Rodziny Ponarskiej.
Odległy od Wilna o 60 km Zułów był majątkiem ziemskim obejmującym 11 tys. ha, należącym do rodziny Piłsudskich. W 1874 r., gdy przyszły marszałek, zwany w dzieciństwie Ziukiem, miał siedem lat, dwór i zabudowania gospodarcze strawił potężny pożar.
„Przyjazd do Zułowa w dniu urodzin marszałka to nie tylko nasz obowiązek. Będąc tu odczuwamy radość i dumę z tego, iż nasza ziemia wydała tak wielkich ludzi, a my jesteśmy spadkobiercami ważnej części historii naszego narodu” - powiedział PAP prezes Związku Polaków na Litwie (ZPL), poseł Michał Mackiewicz.
Piłsudscy zamieszkali w ocalałej oficynie, ale wkrótce przenieśli się do Wilna. Zułów wydzierżawiono i w końcu sprzedano. Nowi właściciele nie odbudowali dworu, fundamenty porastały chwastami i krzakami. Taki stan utrzymywał się do 1936 roku, gdy Zarząd Główny Związku Rezerwistów Rzeczypospolitej postanowił odkupić z rąk prywatnych teren po spalonym dworze wraz z otoczeniem i zachować go jako "rezerwat, jako drogą każdemu sercu polskiemu pamiątkę miejsca, gdzie urodził się i pierwsze lata dzieciństwa spędził Wielki Marszałek Polski Józef Piłsudski". Rozpoczęto budowę kompozycji pomnikowej, przygotowanej przez architekta Romualda Gutta w 1937 roku. Prace przerwała wojna.
W czasach radzieckich w miejscu dawnego majątku wzniesiono duży zespół zabudowań sowchozowych: fermy, obory, stodoły. Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości w 1991 roku wszystko niszczało. Przed dziesięcioma laty z inicjatywy Związku Polaków na Litwie w Zułowie rozpoczęto odbudowę przedwojennej kompozycji. Z czasów przedwojennych przetrwał tu jedynie dąb posadzony 10 października 1937 roku przez prezydenta Ignacego Mościckiego i marszałkową Aleksandrę Piłsudską. Związek Polaków na Litwie uznał godne upamiętnienie miejsca urodzin Piłsudskiego za sprawę honoru. Organizacja nabyła w Zułowie ponad czterohektarową działkę, na której rośnie wspomniany dąb i gdzie stał dwór rodziny Piłsudskich. Rozpoczęto prace przy odbudowie kompozycji pomnikowej. Miejsce to już pełni rolę swoistego sanktuarium Polaków z Wileńszczyzny, ważnego dla kształtowania ich tożsamości narodowej i podtrzymywania więzi z Macierzą.
Uroczystości w Zułowie z inicjatywy ZPL tradycyjnie odbywają się trzy razy do roku: w maju, łącząc Dzień Polonii i Polaków na Granicą obchodzony 2 maja, święto Konstytucji 3 Maja i rocznicę śmierci marszałka przypadającą na 12 maja, następnie 15 sierpnia z okazji Dnia Wojska Polskiego i 5 grudnia w rocznicę urodzin Józefa Piłsudskiego.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ jo/ dym/
