Prof. Philip G. Zimbardo. Fot. PAP/R. Pietruszka
Totalitaryzm to jest globalny podbój, to eliminacja indywidualnej godności, to zło absolutne w działaniu – mówił w sobotę we Wrocławiu amerykański psycholog prof. Philip Zimbardo. Wykład m.in. na temat zła i władzy totalitarnej zorganizowano z inicjatywy Instytutu Pamięci Narodowej.
Prof. Zimbardo mówił o różnych obliczach zła, w tym, jak podkreślił, o jego najokrutniejszej postaci jaką jest zło generowane przez systemy władzy. „Współczesne przykłady zła systemowego to m.in. handel ludźmi w celach seksualnych, współczesne niewolnictwo wynikające w głównej mierze z ubóstwa czy na przykład działania chińskiego rządu, który namawia swoich obywateli do palenia papierosów, co będzie skutkowało śmiercią milionów ludzi” - mówił psycholog.
Amerykański naukowiec podkreślił, że zło absolutne w działaniu to system rządów totalitarnych. „Totalitaryzm to jest globalny podbój, eliminacja indywidualnej godności. To jest sposób myślenia, którego istotą jest ekstremalne nadużycie władzy” - mówił.
Dodał, że badania prowadzone nad systemami totalitarnymi dowodzą, że wszystkie dyktatury rodziły się od małych kroków. „Na początku jest ograniczenie wolności słowa, później kontrola mediów, następnie kontrola sądownictwa, później politycy zastępują wybieralnych przedstawicieli, następnie więzieni są krytycy reżimu, kolejny krok to odwoływanie wyborów, później władza wojskowa bądź religijna i w ostateczności całkowita dominacja polityczna” - mówił.
Prof. Zimbardo wskazywał również na rolę edukacji i propagandy w narodzinach systemów totalitarnych. „W nazistowskich Niemczech dzieci w szkołach czytały książki o wspaniałych Aryjczykach i odrażających Żydach. Zabiegi propagandowe zmierzały do tego, aby nastawiać naród przeciwko jakiemuś wrogowi. Zło zawsze rozpoczynało się od propagandy, od kształtowania umysłów ludzkich za czymś lub przeciw czemuś. Tak jest i dziś. Widziałem na Węgrzech rządowe bilbordy mówiące to tym, że emigranci przyjadą, by zabrać Węgrom miejsca pracy. To jest typowy działanie zmierzające do tworzenia strachu przed nieznanym” - mówił.
Część wykładu prof. Zimbardo poświęcił polskim bohaterom szerzej znanym poza granicami kraju. Wymienił m.in. Kazimierza Pułaskiego, Tadeusza Kościuszkę, Józefa Piłsudskiego, Jana Karskiego, rotmistrza Witolda Pileckiego, Irenę Sendlerową czy Lecha Wałęsę.
Wykład prof. Zimbardo został poprzedzony polską premierą amerykańskiego filmu „The Stanford Prison Experiment”, który jest sfabularyzowaną prezentacją słynnego eksperymentu więziennego przeprowadzonego przez tego naukowca w 1971 r.(PAP)
pdo/ pro/
