Gen. Józef Dowbor-Muśnicki. Fot. NAC
29 grudnia w Lusowie (Wielkopolskie) oficjalnie odsłonięty zostanie pomnik dowódcy powstania wielkopolskiego, gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego. Monument poświęcony jest też córkom generała: Janinie i Agnieszce, zamordowanym w czasie II wojny światowej.
Dowbor-Muśnicki spoczywa na lusowskim cmentarzu, przez lata mieszkał w podpoznańskiej miejscowości.
Monument ma wysokość 3,8 m. Na cokole stoi wykonany ze spiżu generał w płaszczu, z szablą. Postać wzorowana jest na zachowanych zdjęciach Dowbor-Muśnickiego ze stycznia 1919 roku. Autorem projektu pomnika jest Robert Sobociński.
"Pomnik poświęcony jest nie tylko dowódcy powstania wielkopolskiego, ale i bohaterskim córkom gen. Dowbor-Muśnickiego. Janina Lewandowska, która została zamordowana w 1940 roku przez NKWD w Katyniu ma swoją inskrypcję z boku cokołu. Inskrypcję ma też Agnieszka Dowbor-Muśnicka, zamordowana w tym samym roku przez Niemców w Palmirach" - powiedział PAP przewodniczący komitetu budowy pomnika Bogusław Paplaczyk.
Pomnik stanął przy Szkole Podstawowej w Lusowie. "Szkoła nosi imię generała, ucząca się w niej młodzież kultywuje pamięć dowódcy powstania" - dodał Paplaczyk.
Towarzystwo Pamięci Generała Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie podjęło uchwałę o budowie pomnika w marcu 2014 . W skład honorowego komitetu budowy weszli m.in. wojewoda wielkopolski, metropolita poznański i marszałek województwa.
Towarzystwo działa od ponad 20 lat, kultywuje pamięć o swoim patronie, zbiera też pamiątki po generale. W Lusowie od 1996 roku istnieje Muzeum Powstańców Wielkopolskich noszące imię generała. Do tej pory odwiedziło je 100 tys. osób.
"Zainteresowanie jest duże. Odwiedzający muzeum i oglądający pamiątki po powstańcach często przypominają sobie, że sami mają w domu skarby po swoich dziadkach i pradziadkach, przynoszą je i deponują. Obecnie zbiory stanowią ok. 6 tys. eksponatów" - powiedział Paplaczyk.
Przypomniał, że Dowbor-Muśnicki od 1919 do 1937 roku mieszkał w Lusowie. Jest pochowany na lokalnym cmentarzu. Tu też spoczywa jego żona, złożona jest ziemia z Palmir i czaszka Janiny Lewandowskiej.
Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. Wojska powstańcze wyzwoliły spod władzy niemieckiej niemal całą Wielkopolskę. Gen. Józef Dowbor-Muśnicki (1867-1937) przejął oficjalnie dowództwo nad powstaniem 16 stycznia 1919 roku, pierwszym dowódcą był Stanisław Taczak.
Dowbor-Muśnicki zreorganizował oddziały powstańcze i przeforsował decyzję o poborze poszczególnych roczników, a także organizował regularną Armię Wielkopolską, która w szczytowym momencie liczyła ponad 100 tys. żołnierzy.
Po włączeniu w drugiej połowie 1919 r. Armii do Wojska Polskiego, Dowbor-Muśnicki został dowódcą Frontu Wielkopolskiego, istniejącego do 1920 roku.
Wcześniej przez ponad 30 lat Dowbor-Muśnicki służył w wojsku rosyjskim. Wziął udział w wojnie rosyjsko-japońskiej w 1905 r. Podczas I wojny światowej doszedł do stopnia generała i stanowiska dowódcy korpusu. W 1917 roku został organizatorem I Korpusu Polskiego w Rosji. (PAP)
rpo/ woj/
