W drugiej połowie br. rozpoczną się prace konserwatorskie przy ruinach krematorium III w byłym niemieckim obozie Auschwitz II-Birkenau – poinformował w piątek rzecznik Muzeum Auschwitz Bartosz Bartyzel. Obejmą one ściany tzw. rozbieralni.
„Dokładny termin uzależniony jest od zakończenia procedury przetargowej” – powiedział Bartyzel. Prace sfinansuje Fundacja Auschwitz-Birkenau.
Konserwacja ścian rozbieralni będzie kontynuacją prac przeprowadzonych w latach 2008-2009. Wówczas, dzięki wsparciu Fundacji Ronalda Laudera, ustabilizowany został grunt w pobliżu pozostałości po podziemnych komorach gazowych II i III, co uchroniło je przed całkowitym zawaleniem.
Rzecznik poinformował, że stan ruin ciągle się pogarsza. Mają na to wpływ m.in. warunki atmosferyczne, naturalna erozja materiału budowlanego, a także nie zawsze odpowiedzialne zachowanie się grup zwiedzających.
Niemcy uruchomili pierwsze prowizoryczne komory gazowe w Auschwitz II-Birkenau w 1942 r. w domach odebranych wysiedlonym Polakom. W bunkrze 1, zwanym też Czerwonym Domkiem, gdyż był to ceglany, nieotynkowany budynek, zaczęli mordować ludzi gazem już w marcu. Komora istniała do końca kwietnia lub początku maja 1943 r., gdy Niemcy uruchomili w Birkenau większe komory gazowe z krematoriami. Później zburzyli budynek i zatarli po nim wszelkie ślady.
W czerwcu 1942 r., w wyniku napływu dużej liczby transportów z Żydami, zapadła decyzja o przekształceniu w komorę gazową kolejnego budynku. Bunkier 2 miał otynkowane ściany. Był nazwany Białym Domkiem. Komora w nim działała od kwietnia-maja 1943 r. Ponownie zaczęto go wykorzystywać, gdy w maju 1944 r. zaczęły docierać do Birkenau transporty z Żydami z Węgier. Do dziś zachowały się jego fundamenty.
Gdy Niemcy rozpoczęli zagładę w „bunkrach” ciała grzebali w zbiorowych mogiłach. Rosnąca liczba transportów sprawiła jednak, że postanowili wydobyć zwłoki i spalić je w dołach. Zadecydowali też o wybudowaniu w Birkenau wydajnych krematoriów połączonych funkcjonalnie z komorami gazowymi, upozorowanymi na łaźnie z prysznicami.
Były one oddawane do użytku od 31 marca do 25 czerwca 1943 r. W każdym z dwóch większych krematoriów (II oraz III), można było spalić do 1440 zwłok na dobę, a w mniejszych (IV i V) - 768 ciał. Kiedy wiosną 1944 r. zaczęły przyjeżdżać transporty z Węgier zagłada osiągnęła takie natężenie, że krematoria nie były już w stanie spopielić wszystkich zwłok. Zaczęto je ponownie spalać na wolnym powietrzu.
Przed ewakuacją obozu Niemcy zniszczyli krematoria. Do dziś zachowały się ruiny dwóch największych i fundamenty mniejszych.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości. W 1947 r. powstało muzeum, które obejmuje byłe obozy Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau. (PAP)
szf/ par/
