Fot. PAP/J. Turczyk
Tablicę upamiętniającą Magdalenę Bendzisławską - pierwszą kobietę chirurga, leczącą w XVII wieku wielickich górników, odsłonięto w piątek w komorze Jezioro Wessel w kopalni soli w Wieliczce – poinformowała PAP Anna Włodarska z kopalni.
Bendzisławska, wdowa po lekarzu żupnym Walentym, przejęła jego praktykę na mocy dyplomu królewskiego z roku 1698, stając się tym samym pierwszą kobietą chirurgiem na ziemiach polskich. Jej postać odkrył w dokumentach profesor Zdzisław Gajda, który uczestniczył w piątek w wielickich uroczystościach.
Jak wynika ze źródeł historycznych, wielicka kopalnia troszczyła się o swoich pracowników. W roku 1289 na rozkaz Henryka Probusa zbudowano w Wieliczce łaźnię, w której cyrulicy oferowali też proste zabiegi chirurgiczne, upuszczali krwi, stawiali bańki. Ofiary wypadków mogły liczyć na pomoc, wdowy i sieroty otrzymywały zapomogi. W roku 1363 Kazimierz Wielki ufundował szpital, w którym górnikami opiekował się zakon św. Ducha. Był to też szpital rodzaj przytułku, w którym górnicy starzy lub trwale okaleczeni mogli w spokoju dożyć swoich dni na koszt kopalni.
Bendzisławska, wdowa po lekarzu żupnym Walentym, przejęła jego praktykę na mocy dyplomu królewskiego z roku 1698, stając się tym samym pierwszą kobietą chirurgiem na ziemiach polskich. Jej postać odkrył w dokumentach profesor Zdzisław Gajda, który uczestniczył w piątek w wielickich uroczystościach.
Pierwsza wzmianka o kopalnianym lekarzu figuruje w zapiskach żupnych z roku 1499 - "chirurgus" zarabiał wtedy 18 groszy. Ambroży Grabowski w swym przewodniku po Krakowie i okolicach (1866 r.) podawał, iż "cerulikiem" w 1698 była "kobieta potrzebną zdolność posiadająca, Magdalena Bendzisławska wdowa". Jak pisał, "Magdalena wystarała się o potwierdzenie królewskich przywilejów, które ongiś otrzymał jej mąż Walenty Bendzisławski, chirurg żupny". Na piśmie przyznano, że kobieta jest chirurgiem w swym rzemiośle doskonałym i ma wszelkie prawa, wiedzę i umiejętności, by przejąć obowiązki lekarza żupnego.
W komorach "Jezioro Wessel" oraz "Stajnia Gór Wschodnich" działa obecnie Uzdrowisko Kopalnia Soli "Wieliczka", które jest kontynuatorem XIX-wiecznej tradycji uzdrowiskowej dr Feliksa Boczkowskiego oraz leczenia metodą subterraneoterapii (oddziaływanie specyficznego mikroklimatu solnych wyrobisk kopalni wielickiej na organizm człowieka), zapoczątkowaną przez prof. Mieczysława Skulimowskiego w latach 50-tych XX wieku. W 2011r decyzją Ministra Zdrowia Kopalnia uzyskała status podziemnego sanatorium uzdrowiskowego.
Wielicka kopalnia działa nieprzerwanie od połowy XIII wieku. Jest w niej prawie 300 km korytarzy. Zorganizowany ruch turystyczny trwa w kopalni od końca XVIII wieku. Trasa turystyczna liczy 2,5 km długości i obejmuje ponad 20 komór. W 1978 roku kopalnia została wpisana na I Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO. Obecnie sól w Wieliczce uzyskuje się tylko poprzez utylizację zagrażających kopalni wód.(PAP)
hp/ abe/
