Peter Zumthor odbiera w 2009 r. nagrodę Jaya Pritzkera. Fot. PAP/EPA
Światowej sławy szwajcarski architekt Peter Zumthor wróci do pracy nad projektem przebudowy dawnej synagogi w Kielcach na miejsce spotkań, z awangardowym teatrem. Na wznowienie przerwanej w 2011 r. współpracy z miejskim samorządem, pozwoliło wyjaśnienie stanu prawnego nieruchomości.
Zdaniem prezydenta Kielc Wojciecha Lubawskiego powstanie obiektu zaprojektowanego przez słynnego architekta, to ogromna szansa dla miasta, aby zaistnieć na mapie Europy. „Ta realizacja zmieni centrum naszego miasta w znakomity sposób. Jeżeli zostawimy następnym pokoleniom taki obiekt, to Kielce mogą stać się ważnym ośrodkiem, który warto odwiedzać” - podkreślił włodarz.
W 2010 r. Zumthor zgodził się zaprojektować przebudowę dawnej synagogi według założeń władz Kielc. Krótko po tym, Gmina Wyznaniowa Żydowska w Katowicach przypomniała samorządowi, że nie została uregulowana jeszcze kwestia własności budynku.
Powstała koncepcja przebudowy, ale umowy z architektem, nie sfinalizowano. W 2011 r. władze miasta zrezygnowały ze współpracy z twórcą, bo nie można było prowadzić prac w budynku, do czasu rozstrzygnięcia kwestii własnościowych.
Po tym, gdy w 2012 r. stanowiska w sprawie własności nieruchomości nie uzgodniła Komisja Regulacyjna ds. Gmin Wyznaniowych Żydowskich przy Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji, spór trafił do sądu. W maju b.r. krakowski sąd apelacyjny prawomocnie uznał, że to miasto jest właścicielem nieruchomości.
Gmina żydowska zapowiedziała kasację wyroku do Sądu Najwyższego, ale w opinii Lubawskiego, nie wstrzymuje to działań samorządu w sprawie zagospodarowania budynku i jego otoczenia. „Poinformowałem prof. Zumthora, że nasze dążenia zakończyły się sukcesem. W tym tygodniu otrzymałem od niego pismo, że jest gotowy przystąpić do pracy. Trzeba będzie uzgodnić zasady i harmonogram działań. W tym roku musimy podpisać umowę na dokumentację przedsięwzięcia, a jej opracowanie będzie trwało około dwóch lat” - mówił Lubawski.
Wg prezydenta Zumthor będzie pracował nad tą samą ideą, którą przygotował przed kilkoma laty. „Gotowe są modele przebudowy. Oczywiście być może będą zmiany co do pierwotnej koncepcji, bo architekt może coś zmienić. Nie możemy się spodziewać, że obiekt szybko powstanie, ale ważne, że przedsięwzięcie w ogóle ruszy” - dodał samorządowiec.
Wstępnie zakłada się, że przebudowa synagogi może kosztować ok. 200 mln zł. Miasto ma nadzieję, że projektem uda się zainteresować w przyszłości Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, by wsparło finansowo inwestycję.
„W Polsce nie ma dzieł wielkich architektów i wydaje się, że taki obiekt jest nobilitacją całego kraju. Będziemy więc przekonywali ministerstwo do dofinansowania przedsięwzięcia. Potrzebny będzie lobbing polityczny, ale na to jest jeszcze za wcześnie. Musimy mieć najpierw dokumentację, pozwolenie na budowę, plan miejscowy” - tłumaczył Lubawski.
Wzniesioną w stylu mauretańsko-neoromańskim synagogę w Kielcach ufundował Mojżesz Pfeifer. Zaczęto ją budować w 1902 r. według projektu architekta miejskiego Stanisława Szpakowskiego. W wyniku powojennej odbudowy w stylu socrealistycznym bożnica straciła pierwotną formę architektoniczną.
Budynek kieleckiej synagogi to obiekt opuszczony, brak przy nim dziedzińca, domów w sąsiedztwie, stoi na wyspie między dwoma pasami ruchliwej ulicy. Szwajcarski architekt wpadł na pomysł, aby od strony zachodniej w pasie drogowym dobudować "najpiękniejszy z możliwych ogrodów" i oddzielić go od ulic ścianami. Urządzony w ten sposób ogród, miałby 200 m długości i 25-30 m szerokości.
Autorem pomysłu utworzenia w dawnej synagodze awangardowego teatru, który będzie się nazywał Nowy Teatr Kielce, jest aktor i reżyser Grzegorz Artman, który uczestniczył w pracach koncepcyjnych Zumtohora. Chce on uczynić ten obiekt nową ikoną Kielc, "miejscem z charyzmą", które będzie przyciągało wybitnych twórców oraz mieszkańców.
Wzniesioną w stylu mauretańsko-neoromańskim synagogę w Kielcach ufundował Mojżesz Pfeifer. Zaczęto ją budować w 1902 r. według projektu architekta miejskiego Stanisława Szpakowskiego. W wyniku powojennej odbudowy w stylu socrealistycznym bożnica straciła pierwotną formę architektoniczną. W synagodze przez kilkadziesiąt lat mieściło się Archiwum Państwowe. Od połowy 2011 r. budynek stoi pusty i niszczeje.
Zumthor jest zaliczany do grona najlepszych architektów na świecie. W 2009 r. odebrał nagrodę Jaya Pritzkera, uważaną za Nobla w dziedzinie architektury.
Peter Zumthor (ur. 1943 r.) jest zaliczany do grona najlepszych współczesnych architektów na świecie. W 2009 r. odebrał w Buenos Aires prestiżową nagrodę Jaya Pritzkera, która uważana jest za Nobla w dziedzinie architektury. Twórczość Zumthora przedstawiana jest jako najlepszy przykład typowego dla współczesnej szwajcarskiej architektury minimalizmu - architekt posługuje się wyłącznie najprostszymi formami.
Do najważniejszych projektów twórcy należą: muzeum sztuki w Bregencji, Kaplica św. Benedykta w Sumvitg, łaźnie termiczne w Vals, kaplica w Eifel oraz muzeum sztuki sakralnej w Kolonii. (PAP)
ban/ dym/
