Tradycje i zwyczaje związane z żydowskim świętem Chanuka oraz chrześcijańskim Bożym Narodzeniem poznawali uczniowie w Lublinie we współpracy z młodzieżą z Izraela na warsztatach w Ośrodku Brama Grodzka – Teatr NN.
Organizowane corocznie warsztaty pod hasłem „Jedna Brama – Dwa Święta” przypominać mają młodzieży w Lublinie o dawnych żydowskich mieszkańcach miasta, ich kulturze i zwyczajach - powiedziała koordynatorka warsztatów Dominika Majuk.
„Chcemy pokazywać jak świętują ludzie innej religii, przypomnieć, że przed wojną jedna trzecia mieszkańców Lublina świętowała Chanukę. Te żydowskie święta przypadały prawie w tym samym terminie, co Boże Narodzenie. W domach chrześcijańskich zapalano świeczki na choince, a w żydowskich – chanukowe świeczki” – powiedziała Majuk.
Tegoroczne warsztaty trwały od początku listopada. Uczniowie z Międzynarodowej Szkoły Podstawowej „Paderewski” w Lublinie przygotowywali prace plastyczne i zbierali historie związane ze świętami Bożego Narodzenia, zaś uczniowie szkoły Afek School w Rosh-Ha’ayin w Izraelu – związane ze świętami Chanuka. Prace, opisy i filmiki umieszczone zostały na specjalnie stworzonej stronie internetowej. W Lublinie niektóre prace zostały też wydrukowane w postaci książki, prezentującej oba święta, z opisami w języku polskim i hebrajskim.
W piątek książka o Bożym Narodzeniu i Chanuce została zaprezentowana w Lublinie na spotkaniu uczniów z przedstawicielami lokalnej społeczności żydowskiej. Młodzi słuchali opowieści o historii święta Chanuka i sami opowiadali o tradycjach i zwyczajach związanych z obchodzeniem Bożego Narodzenia. Zgodnie z żydowskim zwyczajem zapalili świeczkę na dziewięcioramiennym świeczniku, chanukiji, bawili się drejdlem, rodzajem bączka używanym do tradycyjnej gry w święto Chanuki. Nakryli też tradycyjnie stół wigilijny.
Obchodzenie Bożego Narodzenia i Chanuki ma wiele cech wspólnych. Oba te święta gromadzą rodziny, są im przypisane tradycyjne potrawy, śpiewane są specjalne pieśni, odmawiane modlitwy, wręczane prezenty. W obu świętach obecne są symbole światła.
Chanuka jest świętem ruchomym, trwa osiem dni, zazwyczaj wypada w grudniu. W tym roku pierwszy dzień świąt Chanuka wypadł 16 grudnia. Jest to święto upamiętniające oczyszczenie świątyni jerozolimskiej przez Judę Machabeusza z posągów obcych bóstw, po zwycięstwie nad wojskami Seleucydów w II wieku p.n.e. Nazywane jest też Świętem Świateł z powodu cudownego wydarzenia, kiedy to w jerozolimskiej świątyni, po jej oczyszczeniu, w lampce przez osiem dni paliła się oliwa, której ilość mogła wystarczyć tylko na jeden dzień.
Głównym rytuałem święta jest zapalanie codziennie kolejnych świeczek na specjalnym świeczniku nazywanym chanukija.
Tradycyjne potrawy chanukowe mają związek z oliwą, są to placki ziemniaczane, pączki, racuchy Chanuka.
Przed wojną w Lublinie wśród ponad 110 tys. mieszkańców było 40 tys. Żydów. W czasie wojny w dzielnicy żydowskiej wokół Zamku hitlerowcy utworzyli getto, a po wywiezieniu jego mieszkańców do obozów zagłady, dzielnicę zburzyli. Nigdy potem nie została odbudowana.
Ośrodek Brama Grodzka – Teatr NN, który odtwarza pamięć o żydowskich mieszkańcach Lublina, mieści się w bramie na Starym Mieście, która niegdyś leżała na granicy dzielnicy żydowskiej. (PAP)
kop/ pz/
