Ossolineum to najstarsze polskie wydawnictwo, działające nieprzerwanie od 1817 roku, mające w dorobku tak ważne dla polskiej kultury serie jak "Biblioteka Narodowa". 2 lipca wydawnictwo zostało postawione z stan likwidacji.
Zakład Narodowy im. Ossolińskich powstał w 1817 r. we Lwowie z fundacji Józefa Maksymiliana Ossolińskiego (1748–1826) jako dar dla narodu polskiego. Celem powołania zakładu było stworzenie instytucji gromadzącej publikacje i rękopisy związane z historią Polski oraz prowadzenie działalności wydawniczej, której początek stanowiło "Czasopismo Naukowe Księgozbioru Publicznego im. Ossolińskich".
Mimo trudności, z jakimi od początku zmagało się Ossolineum, wydawnictwo wsławiło się edycją wielu fundamentalnych publikacji. Za dyrektorowania Augusta Bielowskiego (w latach 1850–1876) po raz drugi wydano 6-tomowy "Słownik języka polskiego" Samuela Bogumiła Lindego. Kolejna monumentalna edycja to "Pomniki dziejowe Polski, czyli Monumenta Poloniae historica", tj. zbiór podstawowych źródeł historycznych do dziejów polskich. Od 1873 r. Ossolineum podjęło się wydawania podręczników szkolnych. W 1878 r. zakład uzyskał monopol na druk wszystkich podręczników dla szkół ludowych na terenie Galicji i prowadził tę działalność do 1918 r.
W okresie 20-lecia międzywojennego Ossolineum poszerzyło zakres publikacji o edycje naukowe, a także teksty z literatury pięknej. Za dyrektorowania Ludwika Bernackiego w latach 1918–1939 zainicjowano wiele monumentalnych edycji, jak choćby "Monumenta typografica Poloniae" – wydawnictwo poświęcone dziejom drukarstwa w Polsce. Wielkim osiągnięciem Bernackiego było uzyskanie dla Ossolineum praw edytorskich do wszystkich dzieł Henryka Sienkiewicza i Kazimierza Chłędowskiego oraz podjęcie edycji "Dzieł zebranych" Juliusza Słowackiego pod redakcją Juliusza Kleinera. W 1933 r. Ossolineum przejęło serię "Biblioteka Narodowa" (wydawaną początkowo przez Krakowską Spółkę Wydawniczą), a w 1938 r. wydało kolejną monumentalną edycję – "Psałterz floriański". W 1947 r. oficyna wydawnicza Ossolineum została przeniesiona do Wrocławia.
Zakład Narodowy im. Ossolińskich powstał w 1817 r. we Lwowie z fundacji Józefa Maksymiliana Ossolińskiego (1748–1826) jako dar dla narodu polskiego. Celem powołania zakładu było stworzenie instytucji gromadzącej publikacje i rękopisy związane z historią Polski.
Nawiązując do swych tradycji wydawnictwo powróciło do edycji "Dzieł wszystkich" Słowackiego, do serii "Biblioteki Narodowej" i chociaż z planów wydawniczych zniknęły podręczniki szkolne, to pozostała "Nasza Biblioteka" – seria literacka adresowana głównie do młodych czytelników. Był to również okres, który obfitował w publikacje prac Polskiej Akademii Nauk (m.in. "Słownik polszczyzny XVI wieku", "Słownik języka Adama Mickiewicza").
Po zmianach, jakie dokonały się na rynku wydawniczym po roku 1989, nakładem Ossolineum ukazało się wiele znaczących tytułów, jak choćby 2-tomowy "Wybór dzieł" Aleksandra Fredry w opracowaniu prof. Bogdana Zakrzewskiego, 5-tomowy "Teatr Franciszka Zabłockiego" w opracowaniu Janiny Pawłowiczowej, 3-tomowe "Kalendarium życia Józefa Piłsudskiego" autorstwa Wacława Jędrzejewicza i Janusza Ciska, 5 tomów "Słownika pseudonimów pisarzy polskich", "Chrestomatia staropolska, teksty do r. 1543" oraz 11 tomów "Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej" Romana Aftanazego.
Od 1919 roku nieprzerwanie ukazuje się "Biblioteka Narodowa" - najstarsza polska seria wydawnicza. Początkowo publikowała ją Krakowska Spółka Wydawnicza, a po jej upadku, od 1933 roku - Ossolineum. Koncepcja przedsięwzięcia powstała po zakończeniu I wojny światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w dokumencie założycielskim serii pisano o "pilnej potrzebie" edycji "najcelniejszych dzieł literatury polskiej i światowej".
Pierwszy tom serii "Biblioteka Narodowa" ukazał się w 1919 roku, były to "Treny" Jana Kochanowskiego w opracowaniu Tadeusza Sinki. W 1920 roku wydano "Antygonę" Sofoklesa. W ten sposób zainicjowane zostały dwie podserie w obrębie całej serii, oznakowane na tomach cyframi rzymskimi, jako "seria I" i "seria II". Pierwsza miała gromadzić edycje utworów polskich, druga – obcych. W obrębie obu "serii" BN kolejne tomy były numerowane cyframi arabskimi. Przyjęto niewielki, kieszonkowy format wydawniczy tomu (B6).
Założeniem serii BN było podawanie poprawnej edycji dzieła literackiego ze wstępem historyczno-literackim opartym na najnowszym stanie badań, oraz z przypisami. Współpracę z serią "Biblioteka Narodowa" nawiązali szybko w okresie międzywojennym wybitni uczeni, jak: Aleksander Brueckner, Julian Krzyżanowski, Roman Pollak. Tradycję tę seria podtrzymała po II wojnie, kiedy podjęli się opracowania tekstów, wstępów i komentarza tacy uczeni jak Józef Bachórz, Maria Janion, Janusz Pelc, Jacek Trznadel i wielu innych. Seria liczy już ponad pół tysiąca arcydzieł literatury polskiej i obcej – poezji, prozy, dramatów, a także rozpraw literackich czy materiałów źródłowych w opracowaniu naukowym, które - jak podkreślają znawcy - od lat wyznacza standardy wzorowego edytorstwa w Polsce.
Decyzją Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników dnia 2 lipca br. Spółka Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo została rozwiązana. Likwidatorem został dotychczasowy prezes Andrzej Głuchowski. W ten sposób najstarsza oficyna polska przestała istnieć. (PAP)
aszw/ ls/ gma/
