We wtorek otwarty zostanie najstarszy murowany obiekt w Gdańsku - refektarz i kuchnia XIII-wiecznego klasztoru. W jego wnętrzu urządzono mini muzeum, w którym prezentowane będą m.in. zabytki znalezione w sąsiedztwie dawnego klasztoru w czasie prac archeologicznych.
Niewielki ceglany obiekt o wyjątkowej konstrukcji i wartości historycznej znajduje się w samym sercu historycznego centrum Gdańska – na placu Dominikańskim, na którym dziś działa targ warzywny. Refektarz i przylegająca do niego kuchnia ukryte są w całości pod ziemią, choć w momencie gdy je budowano ulokowane były w niskim parterze (przez wieki w mieście podniósł się poziom gruntu).
Goście będą schodzić do dawnych klasztornych pomieszczeń schodami, a – po zwiedzeniu ich, wyjdą na powierzchnię drugim ciągiem schodów.
Jak powiedziała PAP Ewa Trawicka z gdańskiego Muzeum Archeologicznego, które sprawuje pieczę nad obiektem, w mini muzeum zobaczyć będzie można 10-minutowy film prezentujący historię terenu, na którym ulokowany był klasztor. Na posterach prezentowany będzie z kolei przebieg prac archeologicznych, jakie prowadzone były na tym obszarze, a w gablotach - wybrane zabytki znalezione w czasie tych badań.
Niewielki ceglany obiekt o wyjątkowej konstrukcji i wartości historycznej znajduje się w samym sercu historycznego centrum Gdańska – na placu Dominikańskim, na którym dziś działa targ warzywny. Refektarz i przylegająca do niego kuchnia ukryte są w całości pod ziemią, choć w momencie gdy je budowano ulokowane były w niskim parterze (przez wieki w mieście podniósł się poziom gruntu).
„Pokażemy tu obiekty pochodzące z czasów od X do XVII wieku. Będą to m.in. przedmioty związane z życiem codziennym klasztoru, czyli np. naczynia, których używali dominikanie czy części strojów. Będzie też duży zestaw przedmiotów pochodzących z cmentarzyska, które istniało w tym miejscu poczynając od X wieku” – powiedziała PAP Trawicka.
Główną atrakcją mini muzeum będzie refektarz, przez który gości poprowadzi wirtualny przewodnik. „Będzie to coś na kształt spektaklu światło i dźwięk: z pomocą ponad 20 reflektorów podświetlane będą sukcesywnie różnobarwnym światłem poszczególne detale architektoniczne. O elementach, które wskażą reflektory, opowiadać będzie lektor słyszalny dzięki głośnikom umieszczonym także we wnętrzu” – powiedziała Trawicka.
Odpowiednie oświetlenie będzie też grało dużą role w wyeksponowaniu pochodzącego z XVI-XVII wieku ossuarium, które archeolodzy odkryli obok zabytkowej budowli, a które stanowić będzie część ekspozycji.
Ze względu na niewielką powierzchnię zabytkowych pomieszczeń jednorazowo wpuszczanych do niech będzie maksymalnie 10 osób, a zwiedzanie trwać będzie około pół godziny.
Ceglany romański obiekt został odkryty na przełomie 2005 i 2006 roku. Po wstępnych oględzinach uznano, że pomieszczenia były niegdyś częścią większej budowli pochodzącej z drugiej połowy XIII wieku, czyli z czasu przed przybyciem do Gdańska Krzyżaków, którzy w 1308 roku przejęli władzę nad miastem, będącym wówczas pod panowaniem Władysława Łokietka.
Dalsze badania wykazały, że ceglany obiekt wchodził w skład klasztoru dominikanów - pierwszego zakonu, jaki przybył do miasta w pierwszej połowie XIII wieku na zaproszenie miejscowych książąt. Specjaliści orzekli, że w odkrytych pomieszczeniach znajdował się refektarz oraz klasztorna kuchnia.
Pomieszczenia zachowały się w dobrym stanie: sam refektarz - niemal w całości. Tylko w czterech wieńczących go eliptycznych sklepieniach - wykonanych rzadką, wymagającą dużego kunsztu murarskiego techniką - brakowało części cegieł. Znalezisko zostało uznane w środowisku historyków i archeologów za sensacyjne. Gdańskie Muzeum Archeologiczne, którego ekipa archeologiczna odkryła obiekt, postanowiło zdobyć fundusze na prace, które umożliwiłyby udostępnienie obiektu zwiedzającym.
Aby urządzić w romańskich wnętrzach mini muzeum, konieczne było m.in. przeprowadzenie prac remontowo-konserwatorskich, instalacja systemu odwadniającego, wyposażenie obiektu w prąd i inną niezbędna infrastrukturę. Prace te trwały kilka lat i kosztowały w sumie około 4,5 mln zł. Fundusze wyłożyło miasto Gdańsk, samorząd województwa pomorskiego, ministerstwo kultury oraz samo Muzeum Archeologiczne.
Romańska budowla jest najstarszym murowanym zabytkiem znalezionym dotąd na terenie Gdańska. Wprawdzie kilka lat przed jej odkryciem archeolodzy znaleźli już jeden ceglany obiekt z tych samych czasów - pozostałości murowanego kościoła św. Mikołaja - ale zachowały się z niego tylko fundamenty, dziś prezentowane w formie mini skansenu w piwnicy sąsiadującej z placem Dominikańskim Hali Targowej. (PAP)
aks/ jbr/
