W wieku 95 lat w Krakowie zmarła w czwartek po długiej, ciężkiej chorobie Janina Kraupe-Świderska malarka, członek Grupy Krakowskiej, absolwentka i profesor krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych – poinformowała PAP Magdalena Gajoch z Nowohuckiego Centrum Kultury (NCK).
To właśnie w galerii NCK jesienią 2014 r. odbyła się monograficzna wystawa artystki „Przestrzeń dla sztuki”, która była zwieńczeniem długoletnich związków artystki z tą instytucją. Jej prace pokazywane były wtedy także na Uniwersytecie Ekonomicznym i ASP w Krakowie.
"Odeszła wielka artystka. Poetka polskiej awangardy. Pozostała jej sztuka" - podkreśla dyrekcja i pracownicy Nowohuckiego Centrum Kultury.
Obrazy i grafiki Janiny Kraupe- Świderskiej należą do nurtu abstrakcji. "Była artystką bardzo oryginalną" – mówiła PAP kierownik galerii NCK Joanna Gościej – Lewińska. Przypomniała, że Janina Kraupe studiowała w czasie okupacji w Kunstgewerbeschule u prof. Fryderyka Pautscha, a po wojnie w pracowni Eugeniusza Eibischa i Wacława Taranczewskiego, interesowała się też grafiką – jej mistrzem był Konrad Srzednicki.
"To, co ją naznaczyło i bardzo wyróżniało, to inspirowanie się buddyzmem tybetańskim. Działała w kręgu katowickiej Grupy Oneiron. Kultura Dalekiego Wschodu i filozofia zen były wówczas w pewnej modzie, ale w bardzo wąskich kręgach. To, że w jej twórczości pojawiają się mandale, horoskopy i aury, bierze się z fascynacji nie naszą kulturą europejską, ale medytacją, transcendencją, ezoteryką, która miała wpływ także na jej życie. W 2014 r. mieliśmy okazję zobaczyć prace, które sama wybrała od najwcześniejszych lat twórczości do późniejszych i tam właśnie widać zamiłowanie do filozofii zen oraz muzyki" - dodała Gościej – Lewińska.
"Jej malarstwo jest wyrazem głębokiego odczucia jedności i harmonijnego współbrzmienia wszystkich elementów wszechświata: duchowości i materialności, trwania i przemijania, życia i śmierci" – przypomniano w komunikacie na stronie Muzeum Narodowego w Krakowie.
"To dla nas wielka strata. Prace artystki są prezentowane w muzeum w sali dedykowanej Grupie Krakowskiej. W twórczości Janiny Kraupe – Świderskiej interesująca jest indywidualna interpretacja abstrakcji, która w jej wypadku opierała się na relacji z pisaniem i pismem" - powiedział PAP wicedyrektor MNK, historyk sztuki Andrzej Szczerski. "Ona traktowała abstrakcję w kategoriach semantycznych, w jej pracach można było odnaleźć znaki odnoszące do niezwykłego alfabetu, który sama wymyślała i w to wpisywała formy bliskie surrealizmowi. Potrafiła w abstrakcji, która wydaje się schematyczna, zawrzeć element człowieczeństwa i indywidualizmu" – dodał.
Janina Kraupe urodziła się w 1921 r. w Sosnowcu. Ukończyła Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie, której była również profesorem w latach 1949-1991. Prezentowała prace na licznych wystawach zbiorowych i indywidualnych w Polsce i za granicą, m.in. na legendarnej awangardowej Wystawie Sztuki Nowoczesnej w Krakowie w 1948 r. Od 1957 r. należała do Grupy Krakowskiej. Współpracowała z Tadeuszem Kantorem, w wystawionej w konspiracji "Balladynie" grała Goplanę.
W 1997 roku została odznaczona Nagrodą Miasta Krakowa w dziedzinie kultury i sztuki, a w 2008 otrzymała Złoty Medal Zasłużony Kulturze „Gloria Artis”. (PAP)
wos/ dym/
