Wystawa "Milcząc, wołają" poświęcona poszukiwaniom szczątków ofiar systemu komunistycznego zostanie w sobotę otwarta w Lubuskim Muzeum Wojskowym w Drzonowie. Ekspozycja dokumentuje prace prowadzone w kwaterze "Ł" Cmentarza Wojskowego na warszawskich Powązkach.
W Lubuskiem ekspozycja będzie prezentowana po raz pierwszy - poinformował PAP Błażej Mościpan z Lubuskiego Muzeum Wojskowego w Drzonowie.
Autorem koncepcji wystawy i zamieszczonych na niej współczesnych fotografii jest fotograf IPN Piotr Życieński, natomiast jej forma plastyczna jest dziełem artystki plastyk Jolanty Czarskiej.
IPN podaje, że wystawa została zaprojektowana w formie dwustronnej ściany obrazującej „życie” i „śmierć” - poszukiwania i ekshumacje szczątków. Oś wystawy stanowią drzwi do jednego z pomieszczeń w mokotowskim więzieniu, w którym dokonywano mordów na polskich patriotach skazywanych w zbrodniczych farsach zwanych przez komunistów sądami.
Stronie dokumentującej prace poszukiwawcze i ekshumacyjne na Powązkach patronują ocalałe archiwalne zdjęcia rodzinne niektórych ofiar, które spoczęły na tzw. Łączce, określanej mianem kwatery "Ł".
Na drugiej stronie ściany pokazane są cztery sylwetki spośród około dwustu poszukiwanych bohaterów, których lista z datami urodzenia i dokonanej na nich zbrodni stanowi jedną ze skrajnych części ekspozycji. Natomiast na przeciwległym skraju znajduje się plan miejsc tajnych pochówków z zaznaczonymi miejscami odnalezienia dotychczas zidentyfikowanych ofiar.
Ekspozycja za sprawą formy plastycznej i małej ilości opisów i podpisów skłania widza do samodzielnej refleksji i wyciągania własnych wniosków z obrazu, który wyłania się z fotografii i dokumentów.
Wystawa zawitała do Lubuskiego Muzeum Wojskowego dzięki uprzejmości poznańskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej. W Drzonowie będzie można ją oglądać od 27 czerwca do końca sierpnia br.
Do tej pory na tzw. Łączce Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie wydobyto szczątki ok. 200 osób, z których udało się zidentyfikować 28 żołnierzy, w tym z Armii Krajowej i Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość".
Wśród zidentyfikowanych były tak znaczące postaci dla polskiego ruchu oporu jak mjr Zygmunt Szendzielarz ps. Łupaszka, mjr Hieronim Dekutowski ps. Zapora czy ostatni dowódca Narodowych Sił Zbrojnych ppłk Stanisław Kasznica. Wśród nadal poszukiwanych są gen. August Emil Fieldorf "Nil", rotmistrz Witold Pilecki, ppłk Łukasz Ciepliński "Pług".
Prace ekshumacyjne na kwaterze "Ł" zostały wstrzymane, gdyż IPN nie mógł na podstawie istniejących norm prawnych kontynuować ekshumacji. Głównym problemem były znajdujące się tam groby z lat 80. minionego wieku, pod którymi znajdują się szczątki ofiar z lat 40. i 50. Dotychczas prawo nie umożliwiało przeniesienia grobów, leżących ponad szczątkami.
W tym miesiącu prezydent Bronisław Komorowski podpisał nowelizację ustawy, która umożliwia ekshumację i godny pochówek ofiar terroru komunistycznego z lat 1944-1956. Pozwoli ona m.in. zakończyć ich poszukiwania na tzw. Łączce. (PAP)
mmd/ par/
