Trudną i pełną porażek, ale zakończoną zwycięstwem drogę do niepodległości Polski w roku 1918 prezentuje przygotowana przez krakowski IPN wystawa "Dla Ciebie Polsko. W stulecie czynu legionowego", otwarta w środę w Muzeum Archeologicznym w Krakowie.
Na wystawie prezentowany jest m.in. 10-minutowy film z niemieckich archiwów, ukazujący wkroczenie legionistów do Warszawy w grudniu 1916 r. Jest on prawdopodobnie jedynym nagraniem filmowym Legionów; został pozyskany specjalnie na potrzeby wystawy.
Ekspozycja w układzie chronologicznym przedstawia zarówno najważniejsze działania wojenne podczas I wojny światowej, jak i zawiłe okoliczności polityczne, sylwetki dowódców i żołnierzy legionowych.
Jak podkreślił otwierający wystawę prezes IPN Łukasz Kamiński, "właśnie w roku 1914 rozpoczęła się ta droga, którą później kroczyli także żołnierze Armii Krajowej, żołnierze podziemia niepodległościowego po II wojnie światowej, działacze opozycji na czele z działaczami Solidarności".
Otwarcie wystawy było okazją do wręczenia przez prezesa IPN odznaczeń państwowych przyznanych przez prezydenta RP działaczom opozycji niepodległościowej "za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce". Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski uhonorowani zostali Czesław Boruta, Henryk Brancewicz, Michał Garapich, Roman Kosiba i Eugeniusz Myszor. Krzyże Wolności i Solidarności odebrało 21 osób.
"To wystawa poświęcona temu, co towarzyszyło Polakom przez ostatnie stulecie bardzo często; poświęcona marzeniom o czynie, który doprowadzi do budowy tej niepodległej Polski, o której marzyły pokolenia" - powiedział naczelnik Okręgowego Biura Edukacji Publicznej IPN w Krakowie dr Maciej Korkuć.
Jak podkreślił, "legioniści kojarzą się ze zwycięstwem, ale twórcy wystawy chcieli pokazać, jak ciężka była droga do tej niepodległości, która nastała w roku 1918 - że prowadziła ona przez szereg porażek i trudnych momentów, które wydawały się być przerwą albo końcem drogi do niepodległości".
"Chcieliśmy, żeby ta wystawa przybliżała również postać Józefa Piłsudskiego, który uparcie, ponad klęskami wznosił sztandar z hasłem niepodległość. Nie wtedy, kiedy mieliśmy szanse, nie wtedy, kiedy mieliśmy siłę, kiedy my coś mogliśmy znaczyć - jak w roku 1920, kiedy już samodzielnie broniliśmy naszej niepodległości - ale już wtedy, w roku 1914, kiedy byliśmy małym kamyczkiem pomiędzy walcami wielomilionowych armii europejskich" – powiedział historyk.
Jak przypomniał jeden z kuratorów wystawy dr Maciej Zakrzewski z krakowskiego oddziału IPN, wystawa została przygotowana z okazji setnej rocznicy wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej i "rozpoczęcia epopei legionowej - czteroletniej walki o zaistnienie Polski na arenie międzynarodowej".
Wystawa będzie czynna do połowy listopada 2014 r. Drugim kuratorem wystawy jest Joanna Dutka-Kącka.(PAP)
hp/ agz/
