Pamiątki po Polakach walczących w I wojnie światowej - odznaki, elementy uzbrojenia i umundurowania polskich formacji wojskowych w latach 1914-1989, fotografie i dokumenty, można oglądać na wystawie „Okruchy historii” otwartej w środę w Muzeum Historii Kielc.
Zbiory liczące około tysiąca eksponatów pochodzą z kolekcji kielczanina Stanisława Piotrowicza, który przez lata gromadził pamiątki – zdobywał je przede wszystkim bezpośrednio u kombatantów i wojskowych. Po śmierci kolekcjonera, zbiory do muzeum przekazała jego rodzina - trafiały tu w latach 2008-2012.
Jak powiedział PAP komisarz wystawy Konrad Otwinowski, ekspozycja pozwala prześledzić zmiany zachodzące w polskiej symbolice narodowej i wojskowej na przestrzeni XX w. Główną część kolekcji tworzy zbiór odznaczeń, odznak i oznak wojskowych, państwowych, okolicznościowych i organizacyjnych. Zwiedzający mogą prześledzić m.in. jak zmieniał się wizerunek polskiego orła wojskowego w latach 1989-1993. „Ukazujemy ciągłość pewnych tradycji, a więc od orzełka legionowego - na tarczy amazonek, poprzez orzełka z okresu dwudziestolecia międzywojennego, II wojny światowej, +kuricę+ wprowadzoną w Polskich Siłach Zbrojnych w ZSRR – symbol, który spotkał się z oporem żołnierzy i społeczeństwa, orła w Ludowym Wojsku Polskim, aż po 1993 rok, kiedy symbol odzyskał koronę” - mówił Otwinowski.
Prezentowane są także orzełki produkowane na potrzeby oddziałów partyzanckich z okresu II wojny światowej - Armii Krajowej i Armii Ludowej oraz wojsk polskich we Francji i na Bliskim Wschodzie. Można obejrzeć również Znak Spadochronowy, przedstawiający pikującego w dół orła. Otwinowski przypomniał, że autorem projektu graficznego odznaki, ustanowionej przez gen. Władysława Sikorskiego w 1941 roku dla 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej, był Marian Walentynowicz – ilustrator książek Kornela Makuszyńskiego o przygodach Koziołka Matołka.
Na wystawie prezentowane są także pamiątki po Polakach, walczących na różnych frontach I wojny światowej. Pokazano m.in.: orzełka żołnierzy Legionów Polskich, orzełki wydawane w charakterze biżuterii patriotycznej przez Naczelny Komitet Narodowy, pocztówki z wizerunkiem legionistów, fotografię żołnierzy IV Pułku Piechoty w tzw. „Rojowym Osiedlu”, zbudowanym podczas walk na Wołyniu. Prezentowane są także orzełki, guziki mundurów, dokumenty i fotografie żołnierzy walczących w Pierwszym Korpusie Polskim w Rosji oraz pamiątki po Polakach wcielanych do armii zaborców. Są także pamiątki związane z okresem walk o utrzymanie granic odradzającej się Polski - powstań śląskich i wielkopolskich.
Na ekspozycji znalazły się też przedmioty związane z dziejami kieleckiego garnizonu wojskowego w dwudziestoleciu międzywojennym - 4. Pułku Piechoty Legionów i 2. Pułku Artylerii Lekkiej Legionów. To głównie fotografie i odznaki, ale wśród pamiątek znalazły się także sztućce z kasyna dla podoficerów IV pułku. Można obejrzeć żołnierski hełm i manierkę, produkowane w kieleckiej Hucie „Ludwików”.
Kolekcja dokumentuje też przedmioty związane z kultem marszałka Piłsudskiego w okresie II Rzeczpospolitej. Jest m.in. powiększona do dużego formatu fotografia dowódcy z 1915 roku i zdjęcie z defilady podczas pogrzebu marszałka w 1935 roku.
Duża część pokazywanej kolekcji dotyczy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, w okresie II wojny światowej, zwłaszcza 2. Korpusu Polskiego - to mundury i elementy umundurowania, uzbrojenia i oporządzenia żołnierzy. Są też pamiątki po Sybirakach i ofiarach zbrodni sowieckich - m.in. korespondencja z obozu jenieckiego na terenie ZSRR oraz przedmioty po żołnierzach, którzy znaleźli się w niemieckich obozach jenieckich.
Ekspozycja będzie czynna do 4 stycznia 2015 roku. (PAP)
ban/ agz/
