2011-03-24 (PAP) - Mieszkająca przez wiele lat w Nowym Jorku, zmarła w minionym roku polska aktorka, Elżbieta Czyżewska, ma swoje drzewko w parku Herb Garden. Drzewko - biały dąb - i tablicę zadedykowali artystce jej amerykańscy przyjaciele, aktorzy i pisarze.
Poświęcenie drzewka wybitnej aktorce nie było przypadkiem. Jak mówiła autorka dedykacji pisarka Nancy Weber, która przyjaźniła się z Polką, Czyżewska zawsze lubiła patrzeć na drzewa ponieważ przynosiły jej ukojenie.
Opiekująca się parkiem Herb Garden instytucja - New York Restoration Project, zamierza pod drzewkiem i tablicą zasadzić czerwone róże.
Do sympatycznego gestu przyjaciół i sąsiadów polskiej aktorki doszło w rezultacie pomysłu Heleny Durst, sponsorki przedsięwzięcia. Jest to druga, podobna inicjatywa. Czyżewska ma już swoje krzesełko w lubianym przez nowojorczyków parku na tyłach Biblioteki Publicznej - Bryant Park w samym centrum Manhattanu.
Elżbieta Czyżewska (1938 - 2010) zagrała w około 30 filmach, są to m.in. w "Mąż swojej żony", "Żona dla Australijczyka", "Małżeństwo z rozsądku", "Giuseppe w Warszawie" i "Gdzie jest generał" a także "Rękopis znaleziony w Saragossie", "Złoto","Milczenie", "Pierwszy dzień wolności" oraz w etiudach ówczesnego męża Jerzego Skolimowskiego.
W 1967 roku na przyjęciu zorganizowanym po premierze spektaklu "Po upadku" Elżbieta Czyżewska poznała korespondenta gazety "New York Times" Davida Halberstama. Ten znany amerykański dziennikarz, laureat nagrody Pulitzera za książkę o wojnie w Wietnamie, wkrótce poprosił ją o rękę. Po opublikowaniu przez Halberstama w 1967 roku artykułu krytykującego Władysława Gomułkę, ówczesne władze zażądały, aby dziennikarz opuścił Polskę. Halberstam i Czyżewska przenieśli się do Nowego Jorku.
W USA nie udało się jej w pełni kontynuować kariery aktorskiej. Grała głównie role epizodyczne, a jej jedyna pierwszoplanowa kreacja w kinie amerykańskim to rola polskiej emigrantki, Haliny Nowak w dramacie "Niewłaściwe miejsce" Louisa Jansena (1989 r.).
W 1990 roku otrzymała prestiżową nagrodę teatralną Obbie, przyznawaną przez nowojorski tygodnik "Village Voice" za rolę w spektaklu "Crowbar" w reżyserii Maca Wellmana.
Od początku lat 80. występowała gościnnie w polskich filmach.
z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)
ad/ abe/