"Eksperyment" w Miejscu Projektów Zachęty w Warszawie
Prace polskich mistrzów ceramiki z lat 60. zestawione z wyrobami ceramicznymi współczesnych artystów są prezentowana na wystawie "Eksperyment" w Miejscu Projektów Zachęty w Warszawie.
Wystawa przypomina tzw. eksperyment łysogórski, uznany za jeden z bardziej interesujących działań w zakresie polskiej ceramiki architektonicznej w powojennej Polsce.
Prowadzone w latach 1959-1968 w cepeliowskiej Spółdzielni "Kamionka" w Łysej Górze eksperymenty z zakresu ceramiki monumentalnej i architektonicznej, skalą i zasięgiem działania nie miały sobie równych w kraju. Współpraca trzech artystów: Bolesława Książka, Krzysztofa Henisza, Zygmunta Madejskiego zaowocowała opracowaniem technologii wypału wielkoformatowych płyt ceramicznych do dekoracji domów; umieszczane we wnętrzach lub na elewacjach tworzyły barwne kompozycje.
Eksperyment zakończył się dużą wystawą w Warszawie w roku 1960.
"Dzięki tej ceramice w latach 60. zmienił się wygląd polskich miast. Pośród szarych przestrzeni pojawił się kolor - zaznaczyła w rozmowie z PAP Anna Wiszniewska, kuratorka wystawy. - Dziś już prawie nie ma tych ceramik; niszczeją, są demontowane, nikt ich nie restauruje, ponieważ bywają uznawane za relikty estetyki peerelowskiej. Dwa lata temu było dość głośno wokół sprawy rozbieranych ceramik w Domu Handlowym Merkury w Warszawie. Podobnie usunięto ceramiki podczas remontu w dawnej kawiarni, a obecnym pubie +Zielona Gęś+. W dobrym stanie zachowały się jedynie w dawnym Domu Mody Ewa, gdzie obecnie mieści się prywatna firma" - dodała kuratorka.
Organizatorzy wystawy zdecydowali się w pewien sposób powtórzyć eksperyment łysogórski. I latem tego roku zaprosili na plener do Łysej Góry młodych artystów. "Dawna manufaktura nie istnieje, upadła dziesięć lat temu, jak niemal wszystkie Cepeliowskie manufaktury - opowiadała Wiszniewska. - Jednak na potrzeby naszego pleneru artystycznego uruchomiono dawne warsztaty szkolne, zakupiliśmy glinę, udało się uruchomić piec".
Wszystkie prace, jakie powstały na plenerze minionego lata miały - jak zaznacza kuratorka - odnosić się do ceramiki, jako tworzywa, do sytuacji upadłej manufaktury i zubożałego w związku z tym miasteczka, do perspektyw rozwoju ceramiki artystycznej.
Wystawa koresponduje z obecną ekspozycją w Zachęcie na temat folkloru; w Zachęcie pokazywane są płytki ceramiczne, które przed pół wiekiem zostały wypalone w manufakturze "Kamionka" dla dekoracji barów, kawiarni i restauracji na MDM-ie.
W plenerze, jak i wystawie poplenerowej uczestniczą artyści: Agnieszka Brzeżańska, Julian i Krzysztof Henisz, Dominik Lejman, Paweł Olszczyński, Katarzyna Przezwańska, Marek Raczkowski, Małgorzata Szymankiewicz.
Kuratorka Anna Wiszniewska jest adiunktem w Pracowni Plastyki Współczesnej IS PAN, autorką książkowej monografii Stanisława Jagmina - pioniera polskiej ceramiki artystycznej, obecnie prowadzi badania nad spółdzielczością artystyczną w powojennej Polsce.
Wystawa "Eksperyment" będzie czynna do stycznia 2017 r. (PAP)
abe/ agz/
