Fotografie i dokumenty ukazujące życie Polaków w Mandżurii od końca XIX w. do połowy XX w. będzie można od najbliższego czwartku oglądać na wystawie w Książnicy Pomorskiej w Szczecinie. Polacy budowali tam wtedy kolej, a ich liczna grupa zamieszkiwała Harbin.
Pod koniec XIX w., rząd carski wysłał do Mandżurii ekspedycję Polaków, którzy mieli za zadanie wytyczenie linii kolei wschodnio-chińskiej. Ekspozycja przedstawia Polaków w harbińskiej mozaice narodów, ich udział w budowie kolei i miasta Harbina, a także życie w polskich szkołach, licznych instytucjach kultury i parafiach katolickich.
"Na wystawę składa się ponad sto zdjęć i dokumentów pokazujących życie Polaków w Harbinie" - powiedział PAP w piątek Paweł Gut z Archiwum Państwowego w Szczecinie. "Wśród fotografii są zdjęcia przedstawiające chrzty, komunie, czy śluby harbińczyków, ale także zdjęcia szkolne i urzędowe" - wyliczał Gut. Jak dodał, są także obrazy budowanego przez Polaków dworca, czy zakładu przemysłowego.
"Z kolei skany dokumentów obejmują te wytworzone w Harbinie i przywiezione stamtąd, ale także związane z reemigracją polonii harbińskiej do Polski na przełomie lat 40. i 50." - powiedział.
"Wystawa prezentuje bardzo prężnie działającą i przedsiębiorczą grupę narodową w Chinach. Polacy w Harbinie nie zapomnieli o swojej ojczyźnie i kultywowali pamięć o pochodzeniu. Pamiętali o Polsce, kiedy między I a II wojną światową działali na rzecz kontaktów z odradzającą się Rzeczpospolitą. Wtedy właśnie otwarto w Harbinie konsulat RP" - wyjaśnił Gut.
Przypomniał również, że Polacy utrzymywali także bardzo przyjazne stosunki ze społecznością chińską czy mandżurską. "Są takie zdjęcia, pokazujące polskie święta, gdzie oprócz Polaków są na nich także miejscowe elity polityczne, administracyjne, gospodarcze, czy wojskowe" - dodał Gut.
Ekspozycja "Polacy w Mandżurii 1897–1949" zostanie otwarta w najbliższy czwartek 23 marca w Książnicy Pomorskiej w Szczecinie i będzie można ją oglądać do 28 kwietnia br.
Wystawa przygotowana została przez Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Prezentowane na niej dokumenty i obiekty pochodzą ze zbiorów m.in.: Andrzeja Czajewskiego, Książnicy Pomorskiej, Narodowego Archiwum Cyfrowego i Archiwum Państwowego w Szczecinie.
Wątek polski w Mandżurii zaczął się w momencie podpisania umowy między Rosją a Chinami o budowie linii kolejowej. Wiceprzewodniczącym zarządu kolei został inż. Stanisław Kierbedź. W 1889 r. wysłał z Władywostoku ekspedycję techniczną, która miała opracować plan budowy. Jej kierownikiem został Polak inż. Adam Szydłowski. Szydłowski na budowę przyszłego miasta wybrał osadę rybacką nad rzeką Sungari. Harbin został założony jako ośrodek administracyjny kolei. Kierbedź na kierowniczych stanowiskach zatrudnił wielu polskich inżynierów, z którymi współpracował przy kolei transsyberyjskiej. Dużą grupę stanowili również polscy fachowcy z syberyjskich stacji, którzy zostali zwabieni do Harbina wieściami o większej wolności niż na Syberii.
W latach 20. ubiegłego wieku kolonia polska w Harbinie liczyła kilkanaście tysięcy osób.
W 1949 r. z chińskiego Harbina do Szczecina przybyła grupa 800 osób, ponad 500 z nich osiadło na stałe. (PAP)
res/ pat/
