Japońska wyspa-sanktuarium Okinoshima wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO

Japońska wyspa Okinoshima została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO podczas odbywającej się w Krakowie sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa. Wyspa jest dostępna dla zwiedzających tylko przez jeden dzień w roku - 27 maja.

Podczas obrad w Krakowie część delegatów zwracała uwagę, że fakt, iż na wyspę nie są wpuszczane kobiety jest dyskryminacją. Przedstawicielka Japonii tłumaczyła, że kapłanami są na wyspie tradycyjnie mężczyźni, ale kobiety są tam obecne m.in. jako konserwatorki dzieł sztuki.

"Równość płci jest dla Komitetu priorytetem, ale w przeszłości podejmowaliśmy już decyzję, co do miejsc, gdzie kobiety nie mają wstępu np. góra Athos w Grecji. Jest wiele miejsc na świecie, gdzie do pewnych części nie wchodzą mężczyźni i takich, gdzie do pewnych miejsc nie wchodzą kobiety" - odpowiedziała dyrektor Światowego Centrum Dziedzictwa Mechtild Roessler.

Okinoshima od wieków była ważnym punktem na szlaku handlowym z Koreą i Chinami. Wykopaliska prowadzone po II wojnie na terenie wyspy pozwoliły odkryć kolekcję 80 tys. przedmiotów świadczących o intensywnych kontaktach gospodarczych. Przez Okinoshimę do Japonii docierały towary z chińskiego Jedwabnego Szlaku.

"W imieniu rządu i mieszkańców Japonii chciałbym wyrazić moje szczerą wdzięczność dla wszystkich członków Komitetu Światowego Dziedzictwa oraz ekspertów ICOMOS, którzy uczestniczyli w procesie oceny tej kandydatury" - mówiła po dokonaniu wpisu Kuni Sato z delegacji Japonii. "Naprawdę doceniamy fakt, że ten obiekt dołączył do listy Światowego Dziedzictwa UNESCO. Chciałbym ponownie potwierdzić nasze zdecydowane zobowiązanie do zachowania tej żywej tradycji, aby dzielić się nią z resztą świata i przyszłymi pokoleniami" - podkreśliła.

Okinoshima to wyspa u południowozachodnich wybrzeży Japonii. Leży prawie w połowie drogi między prefekturą Fukuoka na północy japońskiej wyspy Kiusiu (60 km od wybrzeża) a południowowschodnim krańcem Płw. Koreańskiego. Od wieków była ważnym punktem na szlaku handlowym z Koreą i Chinami. Wykopaliska prowadzone po II wojnie na terenie wyspy pozwoliły odkryć kolekcję 80 tys. przedmiotów świadczących o intensywnych kontaktach gospodarczych. Przez Okinoshimę do Japonii docierały towary z chińskiego Jedwabnego Szlaku.

Wyspę od zawsze uważano za jedno z najświętszych miejsc kraju. Po dziś dzień Okinoshimy nie mogą odwiedzać kobiety - nieznany jest konkretny powód tego zakazu. Być może zgodnie z tradycją shintoistyczną kobiety uważano za nieczyste ze względu na menstruację, niektórzy z ekspertów twierdzą także, że chciano ochronić kobiety przed trudami podróży na niewielką wyspę.

Mężczyźni, którzy przybywają na wyspę także muszą liczyć się z niecodziennym traktowaniem. Przed zejściem na teren Okinoshimy muszą rozebrać się do naga i dokonać ablucji w morzu. Wyspa przyjmuje gości przez jeden dzień w roku, 27 maja, gdy odbywa się doroczny festiwal ku czci dusz japońskich i rosyjskich marynarzy, którzy zginęli podczas bitwy na Morzu Japońskim w 1905 r. Według dziennika "Mainichi" na wyspę przyjmuje się wówczas jedynie 200 osób. Przez pozostałą część roku jedynymi mieszkańcami wyspy pozostają kapłani świątyni.

Z wyspy nie można przywozić żadnych pamiątek, zabronione jest nawet wzięcie ze sobą źdźbła trawy - twierdzi japoński dziennik "Asahi Shimbun" zwracając uwagę, że te ograniczenia, wraz z zakazem wstępu dla kobiet, będą musiały zostać zweryfikowane, jeżeli Okinoshima uzyska podczas krakowskiej sesji UNESCO status zabytku światowego dziedzictwa.

Historia świątyni, której pełna nazwa to Munakata Taisha Okitsumiya, sięga IV wieku. Lokalni rybacy czcili w niej boginię Tagorihime, jedną z córek Susanoo-no-Mikoto, boga wiatru i morza. Na pozostałych dwóch świątyniach na sąsiedniej wyspie Oshima oddawano hołd dwóm innym dzieciom Susanoo. Według wierzeń shintoistycznych archipelag wysp japońskich został stworzony przez bogów.

"Nasze stanowisko pozostanie niezmienione nawet, gdy trafimy na listę" - twierdzi w rozmowie z dziennikiem "Mainichi" przedstawiciel zespołu świątyń Munakata Taisha, do których należy wyspa. "Będziemy w dalszym ciągu surowo regulować liczbę osób odwiedzających wyspę" - dodaje. Agencja Kyodo cytuje głównego kapłana świątyni Takayukiego Ashizu: "Nie otworzymy Okinoshimy dla wszystkich nawet, gdy będzie na liście UNESCO, ponieważ ludzie nie powinni zwiedzać świętych miejsc z ciekawości". Szef organizacji rybackiej Munakata Tadahiko Nakamura twierdzi, iż lokalna społeczność nie chce, by ludzie zbliżali się do bogów bez należytej refleksji.

Historia świątyni, której pełna nazwa to Munakata Taisha Okitsumiya, sięga IV wieku. Lokalni rybacy czcili w niej boginię Tagorihime, jedną z córek Susanoo-no-Mikoto, boga wiatru i morza. Na pozostałych dwóch świątyniach na sąsiedniej wyspie Oshima oddawano hołd dwóm innym dzieciom Susanoo. Według wierzeń shintoistycznych archipelag wysp japońskich został stworzony przez bogów.

Rekomendacja w sprawie Okinoshimy trafiła do japońskiego rządu 5 maja br. od Międzynarodowej Rady ds. Pomników i Miejsc (International Council on Monuments and Sites, ICOMOS), ciała doradczego przy UNESCO. Mimo iż Tokio zabiegało o uwzględnienie całego kompleksu świątynnego Munakata Taisha składającego się z: chramu Okitsu na wyspie Okinoshima; świątyń Okitsumiya Yohaisho oraz Nakatsumiya na pobliskiej wyspie Oshima (11 km od wybrzeży prefektury Fukuoka); świątyni Hetsumiya w mieście Munakata oraz grupy grobowców Shinbaru-Nuyama w mieście Fukutsu, w których chowano członków klanu sprawującego pieczę nad kultem morskich bogów w regionie, ICOMOS utrzymał rekomendację jedynie dla pierwszego miejsca, odrzucając pozostałe ze względu na mniejsze znaczenie dla światowego dziedzictwa.

Na sesji w Krakowie delegacja Japonii cieszyła się z tego, że ostatecznie wszystkie elementy, o które wnioskowała zostały uwzględnione w decyzji o wpisie, i że Komitet Światowego Dziedzictwa uznał ich powszechną, uniwersalną wartość.

Okinoshima stała się 17. miejscem światowego dziedzictwa kulturowego Japonii.

Rafał Tomański (PAP)

wos/rto/aszw/ wkt/