Medal Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata za uratowanie w czasie II wojny światowej żydowskiego dziecka odebrała w czwartek w Gdyni Aleksandra Cybulska, która 17 listopada skończy 100 lat. Odznaczony został też jej mąż Kazimierz, zmarły 15 lat temu.
Ocalałą przez polskie małżeństwo jest Sonia Sara Szindel, córka Gerszona i Idel, urodzona 15 września 1933 r. w Urbicach nieopodal Klecka (obecnie Białoruś).
Medal i dyplom honorowy Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata wręczyła gdyniance wiceambasador Izraela w Polsce Ruth Cohen-Dar. Ze względu na wiek i stan zdrowia nagrodzonej uroczystość odbyła się w jej domu w Gdyni-Witominie. W kameralnej ceremonii uczestniczyła też przewodnicząca Rady Miasta Gdyni Joanna Zielińska.
Podczas uroczystości obecnych było wielu członków rodziny wyróżnionej gdynianki, w tym jej syn - 78-letni Kazimierz Cybulski, który z czasów dzieciństwa pamiętał Sonię Szindel.
"Dziękuję za pamięć, dziękuję za serce. W sianie chowaliśmy, wszędzie chowaliśmy" - powiedziała Aleksandra Cybulska. odbierając wyróżnienie.
Małżeństwo Aleksandra i Kazimierz Cybulscy ze wsi Jakszyce koło Klecka zajęło się Sonią, gdy ta miała niespełna 6 lat. Cała rodzina dziewczynki, wysiedlona przez Niemców do getta w Klecku, została wymordowana w lipcu 1942 roku.
"Jej udało się przeżyć dzięki wsparciu i heroicznej odwadze państwa Cybulskich. Nie bacząc na grożące im niebezpieczeństwo, Aleksandra i Kazimierz zaopiekowali się Sonią jak własną córką" - poinformowała ambasada Izraela w Polsce.
Wiosną 1942 r. Cybulscy przyjęli pod swój dach także brata i siostrę Soni, ale wrócili oni do getta i nie przeżyli zagłady. "Pani Aleksandra Cybulska była jednym z naocznych świadków masakry kleckich Żydów" - podkreśliła izraelska ambasada.
Po tym dramatycznym wydarzeniu Cybulscy poinformowali Sonię, że zostanie z nimi i może na nich liczyć. Dzięki pomocy miejscowego księdza wyrobili dla dziewczynki metrykę chrztu na nazwisko Zofia Flejow. Zimą 1943 r. musieli się jednak z nią rozstać, gdyż dalsze jej ukrywanie stało się zbyt niebezpieczne. Kazimierz Cybulski umieścił Sonię u swojej dalszej rodziny na wsi koło Pińska, ale nadal pozostawał z nią w kontakcie.
Po zakończeniu wojny Cybulscy ponownie zabrali dziewczynkę do siebie i razem z nią przeszli repatriację. W 1946 r. zamieszkali we wsi Kania koło Stargardu Szczecińskiego. Ponieważ nie udało się odnaleźć żadnych krewnych Soni, dziewczynkę przekazano organizacji opiekującej się żydowskimi sierotami.
Obecnie ocalona przez Cybulskich nazywa się Sonia Liberman. Przebywała przez wiele lat w Izraelu, a teraz mieszka w Portland (USA).
Kazimierz Cybulski zmarł w 2002 r. w wieku 94 lat.
Medal Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata jest najwyższym izraelskim odznaczeniem cywilnym przyznawanym od 1963 r. przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie bohaterom, którzy z narażeniem życia i bezinteresownie nieśli pomoc prześladowanym Żydom podczas II wojny światowej.
Jak poinformowała ambasada Izraela, odznaczenie to do dnia 1 stycznia 2017 r. otrzymało 26 513 osób, w tym 6 706 Polaków.(PAP)
autor: Robert Pietrzak
rop/ akw/
