115 lat temu, 28 kwietnia 1908 r. urodził się Oskar Schindler. Stał się rozpoznawalny dzięki filmowi Stevena Spielberga. Nie był jednak postacią pomnikową. Historycy wskazują, że lubił trunki i kobiety, był szpiegiem Abwehry, a podczas II wojny światowej ocalił ponad tysiąc Żydów.
Pamiątkową tablicą oraz medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata Żydowski Instytut Historyczny upamiętnił żołnierza Armii Krajowej podporucznika Teodora Pajewskiego, za pomoc Żydom w czasie niemieckiej okupacji, m.in. Emanuelowi Ringelblumowi, Jonaszowi Turkowowi oraz Racheli Auerbach.
Medale Sprawiedliwy wśród Narodów Świata wręczył we wtorek ambasador Izraela w Polsce Jacov Livne w Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej k. Łańcuta (Podkarpackie).
Jego życie i dokonania nigdy nie zostaną zapomniane, bowiem był jednych z tych, którzy ocalając człowieka, ocalili cały świat – napisał prezydent Andrzej Duda w liście do uczestników uroczystości pogrzebowych Józefa Walaszczyka, który we wtorek spoczął na cmentarzu na Starych Powązkach.
10 lat temu zmarł Jerzy Bielecki, były więzień niemieckiego obozu Auschwitz, deportowany do niego 14 czerwca 1940 r. w pierwszym transporcie Polaków; po wojnie uhonorowany tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.
Zmarły ponad rok temu częstochowianin Bogdan Jastrzębski – Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, który w czasie wojny uratował swoją późniejszą żonę Krystynę Geisler i jej ojca – jest bohaterem filmu dokumentalnego „Opowieść o miłości”, który wkrótce będzie miał swoją premierę w Częstochowie.
„Gdy Ela przyszła do mnie i powiedziała, że rozstrzeliwują Żydów, a jej udało się uciec, to postanowiłam ją ukryć. Gdy wrócił mój mąż, zapytał mnie, czy zdaję sobie sprawę, że narażam na rozstrzelanie ośmioro członków mojej rodziny, na co ja odpowiedziałam, że tak, ale czy mogę nie udzielić pomocy tej dziewczynce? On na to odpowiedział, że nie mogę. Postanowiliśmy ukrywać ją w dalszym ciągu w naszym domu” – czytamy w protokole przesłuchania świadka Zofii Gubernat.
Liczba Polaków, którzy ratowali Żydów, jest znacznie większa niż liczba 7112 - ustalona przez Yad Vashem - podkreśla wiceprezes IPN Mateusz Szpytma. Jeszcze kilka lat temu wśród polskich Sprawiedliwych nie było np. Stefanii Buchały, która uratowała Romana Polańskiego - argumentuje.
26 października 1989 r. instytut Yad Vashem przyznał Mieczysławowi Foggowi tytuł „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”. Piosenkarz podczas okupacji niemieckiej wspierał zaprzyjaźnionych artystów pochodzenia żydowskiego; m.in. pomógł kapelmistrzowi „Qui Pro Quo” wydostać się, wraz z rodziną, z warszawskiego getta.