Dawna liturgia św. Jakuba Apostoła odprawiona została w niedzielę w prawosławnej katedrze w Białymstoku. Zgodnie z tradycją, celebrowana jest ona tylko raz do roku, w dzień pamięci apostoła Jakuba, pierwszego biskupa Jerozolimy.
Liturgia ta uznawana jest za jedną z najstarszych znanych liturgii Kościoła powszechnego. W katedrze św. Mikołaja w Białymstoku odprawił ją ordynariusz prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej arcybiskup Jakub, który obchodzi też w tym dniu imieniny.
Po uroczystości duchowieństwo, wierni z różnych białostockich parafii oraz przedstawiciele władz składali arcybiskupowi okolicznościowe życzenia. "Kiedy liturgicznie przeżywamy pamięć świętego, którego imię nosimy, jest to dla nas szczególny dzień" - mówił abp Jakub. Życzył sobie i wiernym, żebyśmy byli "tak twardzi w wierze", jak św. Jakub Apostoł. "W naszych czasach jest to bardzo potrzebne" - dodał.
9 listopada liturgia św. Jakuba będzie też sprawowana w kaplicy akademickiej świętych Cyryla i Metodego w Warszawie.
Tradycyjnie przypisuje się autorstwo tej liturgii pierwszemu biskupowi Jerozolimy - świętemu Jakubowi. Współcześni liturgiści w większości przyjmują, że powstała ona w okresie między końcem IV i początkiem V wieku. Nie wykluczają jednak, że niektóre modlitwy i gesty sięgają czasów apostolskich.
Trudnością dla duchownych, którzy w latach 90. ubiegłego wieku doprowadzili do wznowienia odprawiania tej liturgii w Polsce, był przede wszystkim tekst. Udało się go zdobyć z zagranicy dopiero w latach 80.
Tradycja odprawiania jej w Białymstoku sięga 1999 roku. Jedną z głównych cech liturgii św. Jakuba jest jej prostota. Na czas nabożeństwa biskup przywdziewa szaty liturgiczne należne zwykłemu kapłanowi, nie ma ponadto nakrycia głowy. Podczas kazania hierarcha i towarzyszący mu koncelebransi siedzą, wierni stoją. Wszystkie czytania, pochodzące zarówno ze Starego, jak i Nowego Testamentu, kapłan czyta stojąc przodem do wiernych. Modlitwa Pańska nie jest śpiewana, lecz recytowana.
W Kościele prawosławnym powszechnie odprawia się trzy inne rodzaje liturgii: najczęstszą - Św. Jana Chryzostoma, a także Św. Bazylego oraz tzw. liturgię "Uprzednio Poświęconych Darów".
Przedstawiciele polskiej Cerkwi liczbę wiernych w kraju szacują na 450-500 tys. osób. Według danych GUS - uznawanych jednak przez hierarchów za niemiarodajne - w ostatnim spisie powszechnym przynależność do Kościoła prawosławnego w Polsce zadeklarowało 156 tys. osób.
Za centrum prawosławia uważane jest województwo podlaskie, bo to tam są największe w kraju skupiska wiernych Cerkwi.(PAP)
autor: Robert Fiłończuk
edytor: Jacek Ensztein
rof/
