Z głębokim smutkiem przyjąłem wiadomość o odejściu gen. Edwarda Rowny'ego, wybitnego żołnierza, dyplomaty, doradcy prezydentów USA oraz orędownika interesów Polski. Składam wyrazy współczucia pogrążonym w bólu bliskim - napisał na Twitterze szef MSZ Witold Waszczykowski.
Gen. Edward Rowny, amerykański strateg polskiego pochodzenia, zmarł w niedzielę w Waszyngtonie. Miał 100 lat.
"Z głębokim smutkiem przyjąłem wiadomość o odejściu Generała Edwarda Rowny'ego wybitnego żołnierza, dyplomaty, doradcy ds. wojskowych prezydentów Stanów Zjednoczonych oraz orędownika interesów Polski w USA. Pragę złożyć serdeczne wyrazy współczucia pogrążonym w bólu bliskim Generała" - napisał we wtorek na Twitterze minister spraw zagranicznych.
Edward Rowny urodził się w Baltimore w stanie Maryland 3 kwietnia 1917 roku. Studiował inżynierię w elitarnej akademii wojskowej w West Point oraz stosunki międzynarodowe na Uniwersytecie Yale. Tytuł doktora w dziedzinie stosunków międzynarodowych otrzymał na Uniwersytecie Amerykańskim (American University) w Waszyngtonie.
Rowny dowodził oddziałami amerykańskiej piechoty podczas II wojny światowej (na froncie włoskim), podczas wojny koreańskiej i wojny w Wietnamie.
W okresie rządów w Białym Domu prezydentów Richarda Nixona, Geralda Forda i Jimmy’ego Cartera gen. Rowny był reprezentantem Stanów Zjednoczonych w negocjacjach rozbrojeniowych ze Związkiem Sowieckim o redukcji strategicznych broni nuklearnych SALT (Strategic Arms Limitation Talks). Negocjacje te zaowocowały podpisaniem w 1972 roku porozumienia o redukcji rakiet balistycznych ABM.
W 1979 roku gen. Rowny zrezygnował z funkcji głównego negocjatora porozumień rozbrojeniowych w proteście przeciw podpisaniu przez Jimmy’ego Cartera układu SALT II. Uważał, że układ ten osłabi obronność Stanów Zjednoczonych.
Rowny powrócił do roli negocjatora rozbrojeniowego w czasach rządów w Białym Domu republikańskiego prezydenta Ronalda Reagana (1981-1989). W randze ambasadora był negocjatorem układu START, a po wyborze Reagana na drugą kadencję został mianowany specjalnym reprezentantem Stanów Zjednoczonych w negocjacjach rozbrojeniowych.
Po przejściu na emeryturę gen. Rowny był pomysłodawcą i jednym z założycieli organizacji American Polish Advisory Council (APAC - Amerykańsko-Polska Rada Doradcza). Był prezesem tej ponadpartyjnej organizacji zrzeszającej Amerykanów polskiego pochodzenia.
Gen. Rowny stworzył fundusz stypendialny imienia Ignacego Paderewskiego dla polskiej młodzieży pragnącej studiować za granicą, a w 1992 roku odegrał kluczową rolę w przeniesieniu prochów Paderewskiego - wielkiego męża stanu i pianisty – z Cmentarza Narodowego w Arlington pod Waszyngtonem do Polski. (PAP)
autor: Marzena Kozłowska
mzk/ eaw/
