W projekcie tzw. ustawy degradacyjnej został poszerzony katalog osób, które mogą zostać zdegradowane - poinformował PAP szef KPRM Michał Dworczyk. Jak dodał, zgodnie z projektem premier również będzie mógł zwrócić się z wnioskiem o degradację, o której decyzję podejmie szef MON za zgodą prezydenta.
Projekt tzw. ustawy degradacyjnej, będący projektem nowelizacji ustawy o powszechnym obowiązku obrony, został przyjęty w środę przez Komitet Stały Rady Ministrów. W czwartek natomiast zajmie się nim rząd.
W projekcie - jak poinformował w rozmowie z PAP Dworczyk - w stosunku do pierwotnej wersji rozszerzony został katalog osób, które mogą zostać zdegradowane.
"Wcześniej był on ograniczony do ludzi, którzy byli w takich formacjach jak Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego (KBW) czy Informacja Wojskowa, a tutaj została wprowadzona możliwość tego, żeby degradować osoby, które np. były dowódcami plutonów egzekucyjnych w 1946 r, nie będąc w tych formacjach" - powiedział szef KPRM.
Dworczyk podkreślił, że zgodnie z kolejną poprawką premier również będzie mógł zwrócić się z wnioskiem do ministra obrony narodowej o degradację takich osób. Ponadto - jak poinformował szef KPRM - zgodnie z projektem degradacji generałów będzie dokonywał szef MON za zgodą prezydenta, a nie prezydent.
"Przyjęcie tej ustawy i stworzenie możliwości pozbawiania stopni oficerskich osób, które wspierały zniewolenie Polski przez sowietów jest nie tylko aktem elementarnej sprawiedliwości, ale również bardzo ważnym wydarzeniem w kontekście wychowania młodych oficerów Wojska Polskiego - oficerów, którzy muszą mieć właściwy punkt odniesienia" - mówił szef KPRM.
"Jasno trzeba powiedzieć, jakie postawy w historii naszego kraju należy określić jako bohaterskie i również jasno i jednoznacznie trzeba potępić zdrajców" - dodał Dworczyk.
Projekt ustawy pozwalającej pozbawiać stopni wojskowych żołnierzy, którzy nie są już w służbie czynnej - także pośmiertnie - zapowiadał poprzedni minister obrony Antoni Macierewicz. Pod koniec 2016 r. projekt został skierowany do konsultacji wewnątrzresortowych, w lipcu 2017 został opublikowany na stronie RCL.
Opublikowany przez RCL projekt dotyczy nowelizacji ustawy o powszechnym obowiązku obrony i zakłada, że osoba, która z racji wieku lub stanu zdrowia nie podlega obowiązkowi służby wojskowej, oraz żołnierz rezerwy, którzy byli członkami WRON, pełnili służbę w organach bezpieczeństwa państwa wymienionych w ustawie lustracyjnej mogą być pozbawieni stopnia oficerskiego lub podoficerskiego.
Postępowanie ws. odebrania stopnia byłoby wszczynane z urzędu lub na wniosek premiera, ministra obrony, IPN, Wojskowego Biura Historycznego, archiwów państwowych oraz organizacji kombatanckich i niepodległościowych. Pozbawienie stopnia miałoby następować w formie postanowienia.
Celem projektu jest – jak zadeklarowano w uzasadnieniu – "stworzenie możliwości prawnych pozbawienia stopnia oficerskiego i podoficerskiego m.in. Wojciecha Jaruzelskiego oraz Czesława Kiszczaka", a także innych osób, które były członkami Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego. "Wspomniane osoby pełniły służbę wojskową na rzecz totalitarnego państwa i swoją postawą sprzeniewierzyły się polskiej racji stanu" – głosi uzasadnienie.
Autorzy projektu zwracali też uwagę, że w obowiązującym stanie prawnym nie ma możliwości pozbawienia stopnia wojskowego pośmiertnie.
Negatywne opinie o projekcie wyraziły Związek Żołnierzy WP, Federacja Stowarzyszeń Rezerwistów i Weteranów Sił Zbrojnych RP oraz Zrzeszenie Weteranów Działań poza Granicami Państwa. Zarzucały one projektowi naruszenie konstytucji i brak szacunku dla stopnia wojskowego, zwracały też uwagę, że kwestie pozbawienia stopnia są już wystarczająco uregulowane.
Kodeks karny jako środki karne stosowane wobec żołnierzy (prócz kar, na które można skazać także cywilów) wymienia wydalenie z zawodowej służby wojskowej oraz degradację (obejmuje ona utratę posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego/marynarza). Sąd może ją orzec w razie skazania za przestępstwo umyślne, jeżeli rodzaj czynu, sposób i okoliczności jego popełnienia pozwalają przyjąć, że sprawca utracił właściwości wymagane do posiadania stopnia wojskowego, a zwłaszcza w wypadku działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. (PAP)
autor: Mateusz Roszak
mro/ hgt/
