P. Gliński: fortepian Fryderyka Chopina to symbol polskości, świadczy o sile polskiej kultury

W Teatrze Wielkim - Operze Narodowej odbywa się koncert galowy Warszawski Fortepian Chopina. W trakcie koncertu publiczność będzie mogła usłyszeć i zobaczyć kopię warszawskiego fortepianu Fryderyka Chopina marki Buchholtz. Koncert odbywa się pod honorowym patronatem premiera Mateusza Morawieckiego.

W koncercie uczestniczą m.in. wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński, marszałek Senatu Stanisław Karczewski, minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak, dyrektor Teatru Wielkiego - Opery Narodowej Waldemar Dąbrowski, dyrektor Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina dr Artur Szklener oraz twórca kopii fortepianu Paul McNulty.

"Dziś w czasie obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę możemy powiedzieć, że historia zatoczyła koło. Mamy ten symbol polskości znowu z nami, ten symbol polskości, który świadczy o sile polskiej kultury" - powiedział Gliński.

Minister kultury przypomniał, że 188 lat temu, 17 marca 1830 r. odbył się w Warszawie pierwszy publiczny koncert młodego, 20-letniego Fryderyka Chopina. "Fryderyk Chopin grał m.in. koncert f-moll, skomponowany kilka tygodni przedtem, grał na fortepianie, który pochodził z salonu jego rodziców, salonu państwa Chopinów, fortepianie, który został zbudowany przez warszawskiego producenta Fryderyka Buchholtza" - dodał.

Jak mówi, 33 lata później, we wrześniu 1863 r. żołnierze carscy w odwecie za zamach na gen. Fiodora Berga wyrzucili instrument z okna pałacu Zamoyskich i zniszczyli doszczętnie ten instrument.

"Dzisiaj mamy możliwość obcowania z tym instrumentem po raz wtóry, można powiedzieć, że historia zatoczyła koło, wtedy zniszczono instrument, ale nie zniszczono polskiej kultury - przetrwała muzyka Chopina, muzyka Moniuszki, poezja Cypriana Kamila Norwida, bo to on na wieść o tym wydarzeniu, o zniszczeniu fortepianu Chopina napisał słynny wiersz, który znają pokolenia Polaków, wiersz - Fortepian Chopina" - zwrócił uwagę szef MKiDN.

Dodał, że wiersz "stał się swoistym symbolem polskiej kultury, a może nawet więcej symbolem polskości i ta kultura, jak powiedziałem, przetrwała dzięki wybitnym kompozytorom, dzięki wybitnym poetom i pisarzom, głównie doby romantyzmu i pozytywizmu, ale także Młodej Polski, dzięki nim wszystkim można powiedzieć, że nasza tożsamość przetrwała i utrwaliła się i w olbrzymiej mierze dzięki kulturze właśnie odzyskaliśmy w roku 1918 niepodległość".

"Dzieki tej rekonstrukcji w jakimś sensie spłataliśmy figla historii, ale oprócz tego wymiaru symbolicznego, historycznego tożsamościowego, bardzo ważny, jak mi się wydaje, jest wymiar artystyczny i estetyczny, my wracamy do brzmienia tamtej epoki, do dźwiękowości epoki, która to dźwiękowość, brzmienie, estetyka w zasadzie była nieznana ponieważ to jest jedyny egzemplarz na którym można w sposób profesjonalny uprawiac muzykę, nie zachował się żaden inny egzemplarz zdatny do tego, żeby go używać na scenie i w związku z tym jest to tak cenna inicjatywa" - zaznaczył wicepremier.

Dyrektor Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina dr Artur Szklener powiedział, że fortepian Chopina stał się "nie tylko symbolem polskości, naszych tragicznych losów, ale również symbolem straty, utraty tego ogniwa, które pozwoli nam do końca zrozumieć drogę, jaką przeszedł nasze geniusz - Fryderyk Chopin".

Dr Szklener podziękował twórcy kopii fortepianu za "niezwykły profesjonalizm, (...) za olbrzymie serce, które włożył w to dzieło".

"Za chwilę zanurzymy się w cudowną aurę dźwięków i barw, intensywności oraz subtelności świata, prawdziwego świata Fryderyka Chopina" - powiedział Waldemar Dąbrowski dyrektor Teatru Wielkiego - Opery Narodowej.

Wydarzenie to upamiętnia 188. rocznicę koncertu, który odbył się 17 marca 1830 r. w Teatrze Narodowym przy stołecznym placu Krasińskich. Wówczas na instrumencie Buchholtza Chopin wykonał po raz pierwszy swój Koncert fortepianowy f-moll.

W programie koncertu jest: Koncert fortepianowy f-moll grany tak jak grał go po raz pierwszy Fryderyk Chopin, jak również utwory Karola Kurpińskiego: fuga i koda B-dur (na temat "Jeszcze Polska nie zginęła") oraz Bitwa pod Możajskiem ("Wielka symfonia, bitwę wyobrażająca").

Przy fortepianie historycznym zasiada Krzysztof Książek, z towarzyszeniem zespołu muzyki dawnej Collegium 1704, pod batutą Vaclava Luksa.

Koncert poprzedziła prezentacja filmu dokumentalnego "Fortepian Chopina" w reż. Piotra Stasika opowiadający historię rekonstrukcji instrumentu.

Około roku 1815 dyplomowany organomistrz Fryderyk Buchholtz otworzył w Warszawie przy ul. Mazowieckiej zakład produkujący fortepiany. Częstym bywalcem sklepu fabrycznego był zaprzyjaźniony z właścicielem Fryderyk Chopin, który przegrywał tam znajomym swe najnowsze kompozycje. Po 1825 r. Chopinowie nabyli fortepian Buchholtza, który nie tylko ozdabiał ich salon w nowym (od 1827 r.), większym mieszkaniu w Pałacu Krasińskich przy Krakowskim Przedmieściu, ale i służył młodemu Fryderykowi w okresie jego pierwszych wielkich sukcesów kompozytorskich.

W listopadzie 1830 r. Chopin opuścił ojczyznę. Po śmierci jego rodziców fortepian Buchholtza otrzymała siostra kompozytora, Izabella Barcińska. We wrześniu 1863 r. żołnierze carscy w odwecie za zamach na gen. Fiodora Berga wyrzucili instrument z okna pałacu Zamoyskich na bruk. Kompozytor już wtedy nie żył - zmarł w 1849 r. w Paryżu. Niedługo przed śmiercią Chopin poznał poetę Cypriana Kamila Norwida. Doniesienia z kraju o zniszczeniu instrumentu zainspirowały Norwida do napisania utworu pt. "Fortepian Chopina".

Korzystając z dostępnych pierwowzorów, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, posiadający w swoich zbiorach kolekcję instrumentów współczesnych kompozytorowi, zamówił kopię fortepianu Buchholtza; stworzył ją Paul McNulty, jeden z najlepszych obecnie budowniczych fortepianów historycznych na świecie. Prace zostały sfinansowane przez PKN ORLEN – Mecenasa Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina.

Sobotni koncert transmituje TVP1. Jego organizatorem jest Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, przy współpracy z Teatrem Wielkim - Opera Narodową. Prace nad produkcją fortepianu zostały sfinansowane przez PKN ORLEN - Mecenasa Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina.(PAP)

autor: Katarzyna Krzykowska

ksi/ jbp/