Duch Konstytucji 3 Maja łączy Polaków i stanowi przesłanie między pokoleniami – mówił w czwartek wojewoda łódzki Zbigniew Rau, podczas uroczystości z okazji święta narodowego, która odbyła się przed katedrą w Łodzi.
Obchody święta narodowego w Łodzi rozpoczęła uroczysta msza święta w katedrze odprawiona przez metropolitę łódzkiego abp. Grzegorza Rysia. W swojej homilii duszpasterz wspominał o konieczności sprawowania władzy w zgodzie z nauczaniem Chrystusa, który "porządkuje nasz sposób myślenia o władzy".
Abp. Ryś zwrócił uwagę na fakt, że polskie święto narodowe zbiega się z kościelnym świętem Matki Boskiej Królowej Polski, gdyż to właśnie do Maryi Polacy odwoływali się w chwilach zagrożenia.
Po nabożeństwie - z udziałem parlamentarzystów, przedstawicieli władz państwowych oraz pocztów sztandarowych - odbyła się uroczysta zmiana warty przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Salwę honorową oddali żołnierze z jednostki kawalerii powietrznej w Leźnicy Wielkiej.
"Duch Konstytucji 3 Maja wyraża to, co w najgłębszym przekonaniu jej twórców stanowiło podstawę dobrze ustanowionego polskiego państwa i prawa. Ten duch, ta podstawa łączy Polaków, stanowi przesłanie między pokoleniami" - mówił Rau do łodzian zgromadzonych na placu przy pomniku Jana Pawła II i Grobie Nieznanego Żołnierza.
Jak wyjaśnił, każdy doniosły akt prawny – w tym konstytucja - ma swoją literę i swojego ducha. Litera konstytucji to przede wszystkim szereg postanowień, które określają ustój państwa – wskazują sposób powołania, strukturę, kompetencje organów władzy publicznej, a także procedury, zgodnie z którymi organy te współdziałają. Z kolei duch konstytucji to najczęściej krótki katalog wartości, zasad, postaw, które wskazują obywatelom, dlaczego w ogóle prawa należy przestrzegać; oparty jest on na doświadczeniach danej wspólnoty nagromadzonych przez pokolenia.
Zdaniem wojewody celebrując pamięć uchwalonej 227 lat temu Konstytucji 3 Maja, warto przywołać jej ducha, odwołując się do tez zawartych w preambule. Rau wyróżnił w swoim wystąpieniu cztery podstawowe postulaty twórców Konstytucji.
"Po pierwsze - tworzyć ustrój państwa i stanowić prawo wspólnota polityczna winna wyłącznie mocą własnej woli, wolna od wpływów czy nacisków obcych potęg. Wolna, jak ujmują to twórcy Konstytucji, +od hańbiących obcej przemocy nakazów+. Po drugie – musi to czynić w pełnej świadomości ułomności dotychczasowych rozwiązań ustrojowych i prawnych, z potrzeby i bezwzględnej konieczności ich skorygowania, jak to ujmują autorzy aktu z 1791 roku, w celu poprawy tego, co stanowi +długie doświadczenie zadawnionych wad rządu+" - podkreślił Rau.
Kolejne dwa postulaty – według wojewody – mówią o stanowieniu konstytucji w sposób wolny od emocji, wynikających z doraźnych sporów politycznych czy interesów poszczególnych członków wspólnoty, czyli - jak ujęto to w preambule - "po przezwyciężeniu namiętności, z wielką stałością ducha". Wówczas osiągnięty zostanie czwarty cel - poświęcenie własnego interesu wspólnoty politycznej dla "pomyślności trwania i przetrwania państwa".
W ocenie wojewody wszystkie te cztery aspekty przesłania Konstytucji 3 Maja udało się zrealizować przed stu laty, w 1918 roku, gdy "nasi dziadowie i pradziadowie w perfekcyjny wręcz sposób zdołali rozproszoną pod zaborami wspólnotę ducha Polaków przekuć we wspólnotę polityczną i nadać jej zinstytucjonalizowaną formę suwerennego państwa i prawa".
"Obecnie też nic nie wskazuje na to, byśmy w naszej Rzeczypospolitej - podejmując jakiekolwiek reformy państwa i w ogóle stanowiąc prawo dla dobra publicznego Polaków – mogli zignorować te cztery aspekty przesłania twórców wiekopomnej Konstytucji 3 Maja" - zaznaczył Rau. (PAP)
autorka: Agnieszka Grzelak-Michałowska
agm/ son/
