„Żartownik Lengrena. Zbigniew Lengren 1919-2003” w Galerii Przy Plaży

„Lengren jest kojarzony przede wszystkim z rysunkiem, żartem, humorem rysunkowym, ale był również świetnym scenografem, autorem +fotorysunków+, w których łączył fotografię z żartem rysunkowym" - powiedziała PAP kurator wystawy Elżbieta Laskowska.

„Największą popularność przyniosła mu, oczywiście, postać Filutka - cykl historyjek kilkuobrazkowych publikowanych od 1948 r. w tygodniku +Przekrój+" - oceniła.

Laskowska przypomniała, że ogromną popularność zdobył sobie już w latach 50. XX w. dzięki opublikowaniu książki „100 żartów rysunkowych" (1956) ze wstępem Kazimierza Rudzkiego.

„Był również twórcą scenografii do wielu programów telewizyjnych, także sam tworzył scenariusze do tych programów" - dodała.

Kurator zwróciła uwagę, że będzie to "druga odsłona tej wystawy w Warszawie". "Premiera tej ekspozycji w Muzeum Karykatury miała miejsce w 2015 r." - wyjaśniła, dodając, że z uwagi na mniejszą przestrzeń Galerii Przy Plaży zaprezentowany zostanie "wybór najlepszych prac artysty".

Na wystawie „Żartownik Lengrena. Zbigniew Lengren 1919-2003" wyeksponowano wybór kilkudziesięciu prac artysty. Prezentowane są jego żarty rysunkowe, humor prasowy, satyryczno-humorystyczne „fotorysunki", ilustracje i projekty scenograficzne dla teatrów i do programów telewizyjnych.

Wystawa przybliża również interesujące materiały o charakterze dokumentalnym, w tym fotografie artysty z archiwum rodzinnego Lengrena.

Jej kuratorami są Elżbieta Laskowska, Karolina Prymlewicz i Piotr Kułak.

Ekspozycja będzie czynna na Bulwarach Wiślanych w pawilonie Galerii Przy Plaży (Bulwar gen. George'a Smitha Pattona) do 2 września.

Zbigniew Lengren (ur. 2 lutego 1919 r. w Tule - zm. 1 października 2003 r. Warszawie) był rysownikiem, ilustratorem, autorem tekstów satyrycznych, a także scenografem i twórcą literatury dziecięcej. Współpracował też z radiem, teatrami, kabaretami i Telewizją Polską.

W 1938 r. rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, które krótko kontynuował po wojnie na otwartym w Lublinie Wydziale Architektury tej uczelni. W Lublinie mieszkał w latach 1944–45 i pełnił funkcję sekretarza Zarządu ZPAP.

Jako rysownik zadebiutował w 1944 r., podejmując współpracę z satyrycznym "Stańczykiem" i "Żołnierzem Polskim".

W latach 1945–50 studiował malarstwo u prof. Tymona Niesiołowskiego na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie w 1951 r. uzyskał dyplom. Jeszcze w latach studenckich rozpoczął współpracę z kabaretami oraz z tygodnikami "Przekrój" i "Szpilki". Jednocześnie w rozgłośni radiowej Toruń-Bydgoszcz współtworzył audycję "Przy sobocie po robocie" i prowadził coniedzielny, autorski program "Pieśń dżungli".

W 1952 r. Jerzy Jurandot zaangażował go do Teatru Satyryków w Warszawie.

Został zapamiętany z rysunków publikowanych m.in. w czasopismach i gazetach takich jak: „Film" (cykl „Z przygód operatora Kręciołka", 1950), „Ilustrowany Kurier Polski", „Kaktus" (1959), „Mucha" (1949), „Przekrój" (cykl „Profesor Filutek" w latach 1948–2003), „Rózgi" (1946), „Szpilki", „Świat" (1952–1968), „Trybuna Robotnicza" (coniedzielny felieton rysunkowy). Najczęściej publikował humorystyczne rysunki o tematyce obyczajowej. Popularność przyniosła artyście pierwsza duża publikacja pt. „100 żartów rysunkowych" (1956) ze wstępem Kazimierza Rudzkiego.

Wiele książek z jego rysunkami wydano również w Niemczech, w tym monumentalną „Das dicke Buch Lengren" (1974), zawierającą nie tylko rysunki, ale też przedruki żartobliwych artykułów prasowych Lengrena o charakterze poradnikowym.

Przygody Profesora Filutka opublikowano też w Chinach.

Ważną część jego spuścizny artystycznej stanowi twórczość dla dzieci – zarówno książki autorskie z własnymi ilustracjami, jak i ilustracje do książek innych autorów.

Tworzył również karykatury portretowe (głównie artystów, aktorów, literatów) oraz „portrety liryczne" czy - jak je nazywał - „głowy z wyobraźni".

Lengren zajmował się też fotografią. Tworzył i wystawiał żarty fotograficzne, które nazywał „fotorysunkami".

Był twórcą drobnych form literackich: wierszy, fraszek, aforyzmów oraz parodii literackich.

W latach 1952–58 współpracował z warszawskimi teatrami jako autor tekstów, aktor, konferansjer i scenograf (Teatr Satyryków, Teatr Estrada, Teatr Satyry „Buffo", Teatr na Żoliborzu, później przemianowany na Teatr Komedia). Sporadycznie projektował plakaty teatralne, filmowe, propagandowe i komercyjne.

Od końca lat 50. XX w. współpracował z TVP, prowadząc programy: kabaret „Tele-Mele", „Czarny humor po polsku", „Żartoteka". Pisał teksty do telewizyjnego „Wielokropka". Był redaktorem Działu Rozrywki TVP oraz autorem programów na dobranoc dla dzieci.

Współtworzył filmy animowane zrealizowane przez Studio Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej: „Tajemnica starego zamku" (1956), „A krawcy niech będą krawcami" (1961); cykl filmów z Filutkiem: „Profesor Filutek w parku" (1955), „Dziwny sen profesora Filutka" (1956) i „Zryw na spływ" (1956), „Pojedynek profesora Filutka" (1956) i „Milleniowa przygoda" (1962). Był też autorem scenariuszy i scenografii do filmów „Murzynek" (1960) i „O małej Kasi i dużym wilku" (1963).

W 1964 r. otrzymał IV nagrodę na Międzynarodowym Salonie Karykatury w Montrealu, a w 1988 r. zdobył Złotą Szpilkę z Wawrzynem. W 2001 r. przyznano mu wyróżnienie SPAK - Eryka 2001. W 1955 r. otrzymał Złoty Krzyż Zasługi, a w 1977 r. – Order Uśmiechu.(PAP)

autor: Grzegorz Janikowski

gj/ pat/