Konserwację zachowanych elementów starych grobów polskich żołnierzy poległych w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. przeprowadziła na Białorusi Fundacja Pomoc Polakom na Wschodzie. Jednocześnie trwają prace związane z renowacją cmentarzy.
"W ciągu ostatniego miesiąca prowadziliśmy prace na czterech cmentarzach – w Zadorożu, w Dokszycach, w Głębokim i w Duniłowiczach. Stare elementy zostały poddane pełnej i zachowawczej konserwacji i zostały wyeksponowane w formie lapidariów na każdym z cmentarzy" – powiedział PAP konserwator zabytków Karol Gądzik, który z ramienia fundacji kierował pracami konserwatorskimi.
Na cmentarzu w Duniłowiczach pod Postawami, na północy Białorusi, udało się odrestaurować i zachować w formie lapidariów dziesięć oryginalnych krzyży betonowych, imienną płytę nagrobną z piaskowca oraz fragment obelisku, który został uroczyście postawiony na cmentarzu w 1930 r. w obecności prezydenta Ignacego Mościckiego.
"Obelisk był wykonany z bardzo kosztownego kamienia – labradorytu. Niestety na razie odnaleziono tylko jego fragment" – powiedział Gądzik.
W Głębokim poddano konserwacji sześć krzyży nagrobkowych, w Dokszycach – pięć. W Zadorożu natomiast uratowano 12 płyt nagrobnych, wykonanych w formie odlewów betonowych.
Cmentarze, na których od lata ubiegłego roku prace renowacyjne prowadzi Fundacja Pomoc Polakom na Wschodzie, powstały w latach 30. XX w. dla upamiętnienia polskich żołnierzy, poległych w wojnie z bolszewikami w latach 1919-1920. Zdecydowana większość grobów jest anonimowa.
Jak wyszczególnia w opisie projektu Fundacja, na cmentarzu w Głębokim znajduje się 96 mogił oraz pomnik centralny i zbiorowy z 1920 r., w Podświlu jest 61 mogił, w Zadorożu - 6 mogił zbiorowych, w Dokszycach - 176 mogił indywidualnych i zbiorowych, a w Duniłowiczach znajdują się 54 mogiły zbiorowe i krzyż.
Prace konserwatorskie dotyczą tylko zachowanych starych elementów cmentarzy. Jednocześnie toczą się prace modernizacyjne, w ramach których na miejscu starych nagrobków powstają nowe – granitowe, nawiązujące do nich stylistyką. Prace realizuje zatrudniona przez fundację firma Budmex, która obecnie kończy prace rozpoczęte w ubiegłym roku i dokonuje poprawek.
Środki na prace konserwatorskie i budowlane wydzieliło Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Z Duniłowicz Justyna Prus (PAP)
just/ ulb/ kar/ krap/
