Źródło: Książnica Cieszyńska
Unikatową, owianą nimbem tajemnicy, dokumentację z pośmiertnych badań mózgu marszałka Józefa Piłsudskiego, zaprezentuje w piątek publicznie Książnica Cieszyńska, w której zbiorach to dzieło się znajduje – zapowiedziała w poniedziałek placówka.
Józef Piłsudski zmarł 12 maja 1935 r. w warszawskim Belwederze. Jego ciało spoczęło w krypcie wawelskiej, a serce w Wilnie. „Mózg, zgodnie z wolą zmarłego, przeznaczony został do celów naukowych, co wiązać można z ówczesną popularnością badań neuroanatomicznych mających na celu odkrycie zależności pomiędzy wielkością i budową mózgów osób o wybitnych uzdolnieniach, a przejawami talentu” – podała w komunikacie Książnica.
Preparat mózgu Marszałka został przekazany prof. Maksymilianowi Rosemu, najwybitniejszemu polskiemu neuroanatomowi, dyrektorowi Polskiego Instytutu Badań Mózgu w Wilnie.
„Budowa mózgu odwzorowana została w formie czterech odlewów, wykorzystywanych następnie w prowadzonych w wileńskim Instytucie badaniach, a także udokumentowana na doskonałej jakości fotografiach. Badania nie zostały jednak doprowadzone do końca. Przerwał je wybuch wojny. W niewyjaśnionych okolicznościach zaginął preparat mózgu, wszystkie wykonane odlewy i klisze fotograficzne” – poinformowała Książnica Cieszyńska.
Efekty początkowego etapu badań zostały jednak udokumentowane w wydanej drukiem w 1938 r. publikacji „Mózg Józefa Piłsudskiego/Le cerveau de Joseph Piłsudski. Cz. 1”. Zawiera ona detaliczny opis mózgu wraz z dokumentacją fotograficzną.
Wydawnictwo miało unikatowy charakter. Przeznaczone było dla nielicznych wybranych osób i instytucji. „Do dziś nie wiadomo, w ilu egzemplarzach zostało wydrukowane. Nakład z pewnością nie przekroczył jednak kilkudziesięciu sztuk. Obecnie znanych jest zaledwie kilkanaście egzemplarzy, z których jeden znajduje się w zbiorach Książnicy Cieszyńskiej” – podała placówka.
Księgę „Mózg Józefa Piłsudskiego/Le cerveau de Joseph Piłsudski. Cz. 1” w najbliższy piątek zaprezentuje i omówi pracownica Książnicy Małgorzata Szelong.
Zbiory Książnicy Cieszyńskiej liczą około 120 tys. woluminów, w tym ponad 16,5 tys. starodruków, 46 inkunabułów i 17 tys. rękopisów. Najcenniejszą częścią jest księgozbiór ks. Leopolda Szersznika. (PAP)
autor: Marek Szafrański
szf/ pat/
