![Cezary Chlebowski, 1993 r. Źródło: Wikimedia Commons](/sites/default/files/styles/pp_zdjecie_glowne_pion/public/202006/Chlebowski_Cezary.jpg?itok=SwV6BqCc)
Urodził się 15 lutego 1928 r. w Grodźcu, obecnie dzielnicy Będzina w Zagłębiu Dąbrowskim. Jeszcze jako uczeń szkoły powszechnej związał się z harcerstwem,. Po wybuchu wojny kontynuował naukę na tajnych kompletach.
Podczas okupacji pracował m.in. jako robotnik leśny. Na początku 1944 r. wstąpił do AK i uczestniczył w redagowaniu biuletynu zawierającego informacje z nasłuchu radiowego oraz kolportował miejscową podziemną gazetkę; działał też w podziemnym harcerstwie.
Powojenne losy Chlebowskiego
W 1947 r. zdał maturę w Sławieńcicach. „Nasza czternastka z Rybnika (harcerzy) pojechała tam organizować ośrodek, tam zrobiliśmy maturę i przeszliśmy szkołę polityczną, to znaczy; jak przewinąć się przez socjalizm, a nie ześwinić się” – wspominał Chlebowski.
Po wojnie ukończył kurs instruktorski, jednak w 1948 r. został usunięty z harcerstwa za poglądy polityczne. Harcerstwo przechodziło właśnie proces reformy w duchu PRL.
W kwietniu 1947 r. ujawnił się przed komisją likwidacyjną przy byłym Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Katowicach, gdzie stwierdził, że należał do organizacji niepodległościowej pod dowództwem „Tymoszuka” na terenie powiatu Biała Podlaska i do organizacji AK „Jędrusie” na terenie powiatu sandomierskiego. Był kilkukrotnie przesłuchiwany przez UB, próbowano także zwerbować go do współpracy, na co jednak się nie zgodził.
Studia i pierwsze sukcesy Chlebowskiego
W 1969 ukończył studia dziennikarskie na Uniwersytecie Warszawskim, a w 1980 r. na Wydziale Historycznym tej samej uczelni zrobił doktorat na podstawie pracy „Monografia Organizacji Dywersyjnej AK poza wschodnimi granicami Polski w okresie wrzesień 1941–marzec 1943”. Praca ta została uznana przez Radio Wolna Europa za jeden z bestsellerów 1983 r., otrzymała również Nagrodę im. Włodzimierza Pietrzaka. Ponadto Fundacja Fulbrighta w USA przyznała autorowi za tę pozycję wyróżnienie w postaci kilkumiesięcznego pobytu w Stanach Zjednoczonych.
Książka „Wachlarz” oparta na tym doktoracie została wydana w sumie w ponadstutysięcznym nakładzie.
W latach 1950–1970 Chlebowski zmieniał pracę 27 razy, a było to przeważnie wynikiem niechętnego stosunku władz PRL do jego osoby. Pracował m.in. w Banku Handlowym, redakcjach „Sportu”, „Expressu Wieczornego” oraz „Kulis”, PZU, a także w Komitecie Organizacyjnym Wyścigu Pokoju.
W 1971 r. znalazł zatrudnienie jako sekretarz redakcji miesięcznika „Widnokręgi” – organu Ogólnopolskiego Komitetu Pokoju, a od roku 1995 był publicystą „Tygodnika Solidarność”.
Chlebowski jako dziennikarz
Jako dziennikarz zajmował się tematyką sportową (przede wszystkim pisał o narciarstwie) i kombatancką. Opublikował również kilkanaście książek, m.in. „Nocne szlaki” (1964) – opowieści o tatrzańskich kurierach podczas okupacji; „Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie” (1968) – dokumentalną relację z działań zgrupowania AK dowodzonego przez Jana Piwnika „Ponurego”; „Pokaż zęby” (1981) – autobiograficzną historię o latach okupacji; dwutomową autobiografię „Bez pokory” (1997), a także pracę „Ponury – major Jan Piwnik 1912–1944” (2005).
Nakłady książek Chlebowskiego przekroczyły łącznie milion egzemplarzy.
„Pomyślałem, że może mało dla Armii Krajowej zrobiłem wtedy, kiedy trzeba było walczyć, ale od czterdziestu lat piszę książki o AK. Ukazało się ich ponad milion w Polsce i przypuszczam, że jestem jednych z niewielu, który uratował od niepamięci bohaterów akowskich, jak »Ponury«, którego uważano po wojnie za bandytę; uratowałem od niepamięci taką organizację jak Wachlarz, którą skazano w PRL-u na śmierć przez zapomnienie. Zbliżam się do osiemdziesiątki i chyba nie zmarnowałem tego okresu” – opowiadał w wywiadzie dla Archiwum Historii Mówionej Muzeum Powstania Warszawskiego.
Cezary Chlebowski zmarł 9 maja 2013 r. Siedem lat wcześniej został przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.(PAP)