Izaak Emmanuilowicz Babel urodził się 13 lipca 1894 roku w Odessie w rodzinie żydowskiego kupca. Niemal całe dzieciństwo spędził w żydowskiej dzielnicy tego miasta - Mołdawance. Świat dzieciństwa - żyjące na granicy nędzy żydowskie rodziny, sklepiki, port, a przede wszystkim malowniczy świat odeskich przestępców, opisał po latach w "Opowiadaniach odeskich".
Babel studiował w Wyższej Szkole Handlowej w Kijowie. Debiutował jako pisarz w 1916 roku w petersburskim czasopiśmie "Letopis". Potem pracował w Czeka (Ogólnorosyjska Nadzwyczajna Komisja do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem - PAP) jako tłumacz, w Ludowym Komisariacie Oświaty, w ekspedycjach żywnościowych w 1918 roku, w odeskim gubernialnym komitecie partyjnym, był też reporterem gazet w Petersburgu i w Tyflisie.
Babel w I Armii Konnej
W kwietniu 1920 roku Babel dołączył do I Armii Konnej wyposażony w fałszywe dokumenty na nazwisko Kiryłł Wasiliewicz Lutow - korespondent polowy "Czerwonego Kawalerzysty", gazety frontowej I Konnej Brygady Budionnego.
Dziennik, prowadzony przez pisarza w ciągu kilku miesięcy, gdy obserwował z bliska okrucieństwo wojny, stał się podstawą książki "Armia Konna". Ten literacki fresk o rewolucji i wojnie szybko zyskał sławę arcydzieła literatury radzieckiej, mimo że pisarz negatywnie przedstawił radziecką armię.
Jesienią 1928 r. Siemion Budionny oskarżył Babla na łamach "Prawdy" o szkalowanie w "Armii Konnej" bohaterów rewolucji. Nad pisarzem zebrały się czarne chmury, choć na razie uratowało go wstawiennictwo Maksyma Gorkiego. Babel załatwił wyjazd za granicę całej swojej rodzinie, sam jednak został w Rosji, mimo że w Europie był pisarzem znanym i cenionym.
Twórczość Babla
W latach 30. Babel pisał, ale bardzo niewiele publikował. Jego twórczość zbierała coraz bardziej niepochlebne opinie wśród partyjnych krytyków literackich.
Babel został aresztowany 16 maja 1939 r. Po kilku dniach przesłuchań przyznał się do antyradzieckiej działalności trockistowskiej, współpracy z wywiadami francuskim i austriackim oraz związków z organizacją terrorystyczną planującą zamordowanie Stalina.
Proces Babla
Przypuszczalnie proces Babla związany był z wcześniejszym procesem Mikołaja Jeżowa, poprzednika Ławrentija Berii na stanowisku szefa NKWD. Jeżow trafił do więzienia na krótko przed Bablem oskarżony o trockizm. Prawdopodobnie wiedząc, że zostanie rozstrzelany, Jeżow postanowił pociągnąć za sobą tych, których nienawidził, opowiadając śledczym o ich rzekomych związkach z trockistami. Jeżow nienawidził Babla za romans z jego żoną - Eugenią Jeżową.
Izaak Babel został rozstrzelany 27 stycznia 1940 r. Jego ciało złożono do zbiorowego grobu na terenie dawnego Dońskiego Monasteru w centrum Moskwy. Drugą żonę Babla, Antoninę Nikołajewną Pirożkową, o śmierci męża poinformowano dopiero w 1954 r. Jako datę zgonu podano 17 marca 1941 r. Tę sfałszowaną datę podawały do niedawna wszystkie encyklopedie. (PAP)
aszw/ we
