Semen Petlura urodził się 10/22 maja 1879 roku w Połtawie w mieszczańskiej rodzinie pochodzenia kozackiego.
Wstąpił do prawosławnego seminarium duchowego, jednak został z niego usunięty ze względu na socjalistyczne poglądy.
W 1900 roku wstąpił do założonej wtedy Rewolucyjnej Partii Ukrainy, był następnie działaczem powstałej na jej podstawie Ukraińskiej Socjal-Demokratyczej Partii Robotniczej. Zajmował się publicystyką. Od 1912 roku był redaktorem pisma społeczno-politycznego „Ukraińskaja Żyzn”.
W 1917 roku, po rewolucji lutowej w Rosji, powstała Ukraińska Centralna Rada, która proklamowała najpierw autonomię w ramach Rosji, a następnie powstanie Ukraińskiej Republiki Ludowej. Miała być ona połączona na zasadzie federalnej z Rosją.
Petlura i ukraińska armia
Semen Petlura był wówczas jednym z inicjatorów powstania ukraińskiej armii i był odpowiedzialny za sprawy wojskowe w Sekretariacie Generalnym (rządzie). Organizował też elitarną jednostkę – Hajdamacki Kosz Słobodzkiej Ukrainy.
W styczniu 1918 roku Centralna Rada proklamowała niepodległość Ukraińskiej Republiki Ludowej. Zawarła ona w lutym 1918 w Brześciu traktat z Niemcami i Austro-Węgrami. Traktat przewidywał m.in. że URL otrzyma Chełmszczyznę i część Podlasia, co wywołało wzburzenie wśród społeczeństwa polskiego.
W kwietniu władze URL zostały obalone przez hetmana Skoropadskiego, który proklamował powstanie Państwa Ukraińskiego (Hetmanat). Władza Skoropadskiego przetrwała do grudnia 1918 roku, kiedy to został obalony przez przewrót wojskowy. Wśród głównych organizatorów był Semen Petlura. W wyniku przewrotu została reaktywowana Ukraińska Republika Ludowa.
Dr Witold Wasilewski: Polska w 1920 r. miała pomóc Ukrainie w odzyskaniu niepodległości
W tym samym czasie została proklamowana bolszewicka Ukraińska Republika Rad.
22 stycznia 1919 roku Ukraińska Republika Ludowa zjednoczyła się z Zachodnioukraińską Republiką Ludową, toczącą od listopada 1918 roku wojnę z Polską. Rocznica tego wydarzenia jest świętem państwowym Ukrainy.
W lutym 1919 roku Armia Czerwona wkroczyła do Kijowa.
W tym samym miesiącu Semen Petlura stanął na czele Dyrektoriatu – był szefem państwa ukraińskiego. Był zarazem dowódcą armii ukraińskiej jako naczelny ataman. Walczyła ona zarówno z Polakami (do zawarcia rozejmu w czerwcu 1919 r), jak i z bolszewikami oraz armią Denikina.
Petlura – sojusz z Polską
21 kwietnia 1920 roku została podpisana umowa między Polską a Ukraińską Republiką Ludową. Przewidywała ona ustalenie granicy między tymi państwami na rzece Zbrucz. Oba państwa zobowiązywały się nie zawierać umów międzynarodowych skierowanych przeciw sobie.
24 kwietnia została zawarta konwencja wojskowa dotycząca współdziałania wojskowego przeciw Rosji bolszewickiej. W ofensywie kijowskiej wojska polskiego wzięły udział dwie ukraińskie dywizje. Wojsko ukraińskie odznaczyło się w obronie Zamościa w sierpniu 1920 roku.
W wyniku zawarcia rozejmu w wojnie polsko-bolszewickiej a następnie traktatu ryskiego zawartego w 1921 roku z Rosją bolszewicką, Polska przestała uznawać Ukraińską Republikę Ludową. Jej żołnierze -ok. 15 tysięcy zostali internowani w kilku obozach w Polsce. Podczas wizyty w obozie w Kaliszu, w 1921 roku, marszałek Józef Piłsudski powiedział do ukraińskich wojskowych: „Ja was przepraszam panowie, ja was bardzo przepraszam”.
Petlura i pogromy
Semen Petlura przebywał do końca 1923 roku w Polsce, w praktyce ukrywając się. Związek Sowiecki żądał bowiem jego wydalenia. 26 maja 1926 roku Petlura został zamordowany w Paryżu przez Szolema Szwarcbarda, który miał zemścić się za pogromy Żydów w czasie rządów Petlury. Profesor Myrosław Popowycz w artykule opublikowanym w książce „Symon Petlura. Naczelny Ataman” twierdzi, że Petlura osobiście nie był antysemitą i usiłował powstrzymywać pogromy. Były one jednak dokonywane także przez jego żołnierzy. (PAP)
tst
