Urodził się 29 grudnia 1915 r. Był synem Witolda i Anny z Orłowskich. W związku z karierą zawodową ojca – kolejno pracownika cukrowni, Warszawskiej Izby Skarbowej, kierownika Departamentu Obrotu Pieniężnego w Ministerstwie Skarbu, prezesa zarządu Banku Spółek Zarobkowych – rodzina mieszkała w Brześciu Kujawskim, Warszawie i Poznaniu.
W 1928 r. Stanisław rozpoczął naukę w Gimnazjum i Liceum Męskim im. Adama Mickiewicza w Warszawie i wstąpił do Związku Harcerstwa Polskiego – 3 Warszawskiej Drużyny Harcerzy im. ks. J. Poniatowskiego.
„Codzienna harcerska praca pochłonęła Staszka całkowicie. Z wielką chęcią uczęszczał na zbiórki i jeździł na obozy harcerskie. Miał też swoje obowiązki, pełnił m.in. funkcję redaktora pisma +Swastyka+, co wywarło duży wpływ na jego życie. Wspominał: +[…] gorączkowo poszukiwałem powielacza dla owego pisemka. Dowiedziałem się, że powielacz posiada ojciec mego kolegi z pracy i z drużyny, Stacha Łazęckiego. […] poszedłem. Drzwi otworzyła mi siostra kolegi Maria Łazęcka. Sprawę załatwiłem. Ale… tej wizyty nie zapomnę nigdy! Od pierwszego wejrzenia zakochałem się nieprzytomnie+” – czytamy na stronie Szkoły Podstawowej im. Stanisława Broniewskiego „Orszy” w Wałdowie Szlacheckim (Kujawsko-pomorskie). Zaplanowany na 29 września 1939 r. ślub z Marią Łazęcką odbył się dopiero w 1942 r.
Prof. Grzegorz Nowik: Stanisław Broniewski tłumaczył nam, że mamy walczyć o Polaków
Maturę zdał w maju 1934 r., następnie studiował na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego. Podczas studiów poznał Floriana Marciniaka, który zachęcił go do pracy w komendzie Chorągwi Wielkopolskiej Harcerzy; działał w Akademickim Kole Harcerskim im. Heliodora Święcickiego. W 1938 r. uzyskał tytuł magistra ekonomii i rozpoczął przewód doktorski. Równolegle podjął pracę najpierw w Banku Rolnym, a od 1 stycznia 1939 r. w Biurze Ekonomicznym Prezesa Rady Ministrów.
Stanisław Broniewski podczas okupacji
We wrześniu 1939 r. uczestniczył w stołecznym Pogotowiu Harcerzy, musiał jednak opuścić posterunek, aby jako urzędnik państwowy ewakuować się z Warszawy. Dotarł do Kiwerc pod Łuckiem. Stamtąd postanowił wrócić do stolicy.
W październiku 1939 r. odwiedził go Florian Marciniak – który prywatnie był mężem siostry Stanisława, Zofii – pełniący już funkcję naczelnika Szarych Szeregów. Po tej wizycie Broniewski zaczął organizować pracę swojej macierzystej 3 Warszawskiej Drużyny Harcerzy w warunkach konspiracyjnych. Przyjął pseudonim „Stefan Orsza”.
W październiku 1941 r. został komendantem Chorągwi Warszawskiej Szarych Szeregów. W lutym 1943 r. stanął na czele Grup Szturmowych Szarych Szeregów. W marcu tego roku kierował Akcją pod Arsenałem – odbiciem z rąk gestapo Jana Bytnara „Rudego” – w której wyniku uwolniono 21 więźniów i zabito czterech Niemców.
W maju 1943 r. zastąpił aresztowanego przez gestapo naczelnika Szarych Szeregów Floriana Marciniaka. Walczył w Powstaniu Warszawskim – najpierw na Woli, potem w Śródmieściu – a po jego upadku został wywieziony do obozu koncentracyjnego Bergen-Belsen. Po oswobodzeniu organizował polskie harcerstwo w Niemczech.
Powojenne losy Broniewskiego
W 1946 r. zdecydował się na powrót do kraju. Zapamiętał swoją ostatnią rozmowę z Tadeuszem Borem-Komorowskim: „Rozmowa była trudna. Jej istotna treść brzmiała: „Generał: +Pan jedzie do kraju+, ja: +Tak jest+, Generał: +A więc pójdzie pan do konspiracji? +, ja: +Nie, panie generale+, Generał: +To znaczy, że będzie pan współpracował+, ja: +Nie, panie generale+. Generał: +Nie rozumiem – no to co?+, ja: +Ja tam będę+” – wspominał w książce pt. „To nie takie proste – moje życie”.
W latach 1946–1948 był wicedyrektorem departamentu w Centralnym Urzędzie Planowania. Później pracował w zrzeszeniu spółdzielni „Społem”. Obronił doktorat i habilitację z ekonomii urbanistyki. W 1966 r. został docentem na Uniwersytecie Łódzkim, był kierownikiem pracowni w Instytucie Kształtowania Środowiska. Chciał być w Polsce i pracować z młodzieżą. Był inwigilowany, a Związek Harcerstwa Polskiego został oficjalnie zlikwidowany w 1949 r.
Na fali odwilży w 1956 r. podjął działalność w odtwarzanym – po okresie stalinowskim – ZHP. Jednak już w 1958 r. został usunięty z kierownictwa organizacji. Wycofał się z oficjalnego życia harcerskiego.
Zaangażowanie Broniewskiego w odbudowę harcerstwa
W latach osiemdziesiątych zaangażował się w odnowę polskiego harcerstwa. Uważano go za duchowego ojca Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej.
W 1986 r. był konsultantem filmu dokumentalnego „Szare Szeregi” w reżyserii Wiktora Skrzyneckiego. „Nie można było wtedy nawet wspomnieć o działaniach Szarych Szeregów w Wilnie, co bardzo nas bolało, pana Stanisława ze zrozumiałych względów bardziej” – powiedział PAP Wiktor Skrzynecki. „Nie mogąc opowiedzieć o tym wprost, uciekliśmy się do obrazu. W filmie są dokumentalne zdjęcia z Wilna, bez komentarza” – wyjaśnił. „Z rozmów z nim zapamiętałem, jak wielką wagę przywiązywał do spraw wychowawczych, nieustannie podkreślał, że ideą i celem ruchu harcerskiego pod okupacją była nie tylko walka, ale wychowanie, kształtowanie charakterów młodych ludzi tak, by w przyszłości stali się pełnowartościowymi, odpowiedzialnymi i uczciwymi obywatelami wolnej Polski” – wspominał Skrzynecki.
Po 1989 r. dążył do zjednoczenia wszystkich organizacji harcerskich. Przewodniczył Krajowemu Komitetowi Odrodzenia ZHP.
Stanął na czele Rady Pamięci Walk i Męczeństwa. Był Kanclerzem Kapituły Orderu Orła Białego i zastępcą Kanclerza Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari. Pełnił funkcję prezesa Rady Naczelnej Stowarzyszenia Szarych Szeregów.
Historii harcerstwa okresu okupacji poświęcił kilka książek, m.in.: „Akcję pod Arsenałem” (1983), „Całym życiem. Szare Szeregi w relacji naczelnika” (1983), „Florian Marciniak. Naczelnik Szarych Szeregów” (1988) i „To nie takie proste – moje życie” (2001).
Zmarł 30 grudnia 2000 r. – dzień po swoich 85. urodzinach. 9 stycznia 2001 r. spoczął na Powązkach Wojskowych w kwaterze Harcerskiego Batalionu Armii Krajowej „Zośka”. (PAP)
