28 marca, w rocznicę ustanowienia w Gorzowie Wlkp. polskiej administracji, obchodzony jest Dzień Pioniera tego miasta. W tym roku wraz z władzami Gorzowa świętowali go przedstawiciele Wągrowca, z którego w 1945 r. przyjechała do Gorzowa pierwsza grupa polskich osadników.
Jak poinformował gorzowski magistrat, hołd pierwszym mieszkańcom Gorzowa Wlkp. złożyli prezydent miasta Jacek Wójcicki i przewodniczący gorzowskiej rady miasta Jan Kaczanowski składając kwiaty przed pomnikiem Pioniera Miasta Gorzowa na nadwarciańskim bulwarze. Towarzyszyli im zastępca burmistrza Wągrowca Remigiusz Priebe oraz kier. Wydziału Kultury, Sportu, Turystyki i Promocji wągrowieckiego Urzędu Miasta Tomasz Hoffmann.
27 marca 1945 r., do zdobytego przez armię radziecką niemieckiego Landsberga przybyła grupa 42 polskich pionierów z Wągrowca (woj. wielkopolskie). Na jej czele stał burmistrz Wągrowca Florian Kroenke. Następnego dnia grupa przejęła władzę w mieście.
Kroenke został wybrany przez osadników na starostę powiatowego. Funkcję burmistrza, a później prezydenta miasta, powierzono Piotrowi Wysockiemu. Rok później Landsberg oficjalnie i urzędowo został nazwany Gorzowem Wielkopolskim.
W kwietniu 1945 r. z Wągrowca przyjechała druga grupa pod kierownictwem Leona Kruszony, późniejszego wiceprezydenta miasta. Od końca 1946 r. Kroenke był wicewojewodą i kierownikiem gorzowskiej Ekspozytury Urzędu Wojewódzkiego Poznańskiego.
Miasto zostało zajęte przez Armię Czerwoną 30 stycznia 1945 r. Szacuje się, że w chwili wkroczenia Rosjan pozostawało w nim od 30-50 tys. Niemców oraz bliżej nieokreślona liczba jeńców i robotników przymusowych, wśród nich ok. 1,5 tys. Polaków.
Choć miasto zajęto bez walk, w następnych tygodniach zostało w dużej części spalone, a zakłady przemysłowe ogołocone z maszyn i wyposażenia. (PAP)
Autor: Marcin Rynkiewicz
mmd/ aszw/
