Mistrz fryzjerski Antoni Cierplikowski w swojej pracowni w Paryżu tworzy fryzurę dla jednej z gwiazd. 1933 r. Fot. NAC
"Król fryzjerów i fryzjer królów” - tak mówiono o Antonim Cierplikowskim, który na świecie znany był jako Antoine. Syn ubogiego szewca z Sieradza ponad 100 lat temu ściął kobietom długie włosy, wylansował "chłopczycę" i podbił Paryż, stając się jednym z najsłynniejszych fryzjerów XX wieku.
Czesał królowe i najsłynniejsze artystki swoich czasów m.in. Marlenę Dietrich, Gretę Garbo, Polę Negri, Brigitte Bardot czy Edith Piaf.
Antoine był pionierem artystycznego fryzjerstwa i podniósł je do rangi sztuki. Po latach francuska prasa pisała, że był największym z tych, którzy na równi z Coco Chanel, stworzyli kobietę współczesną.
Słynny Antoine, czyli Antoni Cierplikowski urodził się 24 grudnia 1884 w Sieradzu. Jak mówi sieradzka przewodniczka Wiesława Sujecka, od dziecka wykazywał duże zdolności manualne, a jedną z pierwszych klientek małego Antoniego była jego siostra, której rozwiane na wietrze włosy utrwalał przy pomocy miodu. Zawodu uczył się u wuja w Łodzi, ale w 1901 r. uciekając również przed służbą wojskową trafił do Francji, gdzie dzięki talentowi i szczęściu zyskał sławę.
Przełomowe dla niego było wydarzenie z 1909 roku, kiedy to Antoine ściął na krótko włosy popularnej wówczas aktorce francuskiej Evie Lavalliere. Zrewolucjonizował tym damskie fryzjerstwo, rozpoczynając modę na krótkie włosy u kobiet. Tak narodził się nowy styl "garconne" (chłopczyca) i tak rozpoczęła się prawdziwa światowa kariera Antoine'a.
Przełomowe dla niego było wydarzenie z 1909 roku, kiedy to Antoine ściął na krótko włosy popularnej wówczas aktorce francuskiej Evie Lavalliere. Zrewolucjonizował tym damskie fryzjerstwo, rozpoczynając modę na krótkie włosy u kobiet. Tak narodził się nowy styl "garconne" (chłopczyca) i tak rozpoczęła się prawdziwa światowa kariera Antoine'a.
W Paryżu przy Rue Cambon 5 otworzył pierwszy na świecie wytworny damski salon, który stał się zalążkiem międzynarodowego imperium fryzjerskiego i kosmetycznego. Do jego klientek należały: Marlena Dietrich, Greta Garbo, Pola Negri, Isadora Duncan, Mata Hari, Edith Piaf, Betty Davies, Josephine Baker czy Brigitte Bardot. Był pomysłodawcą kolejnych fryzur m.in. "coup de vent" (podmuch wiatru), słynął też z lansowania nienaturalnego farbowania włosów m.in. o odcieniu nazwanym błękitem Antoine’a.
Z jego usług korzystało sześć koronowanych głów. Nadzorował prace 400 fryzjerów podczas przygotowań do koronacji króla Jerzego VI w 1936 r., a także kilkanaście lat później, gdy na tronie brytyjskiego imperium zasiadała królowa Elżbieta II. Od 1938 r. do zakończenia wojny pracował w Stanach Zjednoczonych, gdzie namówił na obcięcie włosów Eleonorę Roosvelt, żonę prezydenta USA.
W czasach największej świetności filie paryskiego zakładu Antoina działały m.in. w Londynie, Tokio, a w Stanach Zjednoczonych pod jego szyldem istniało ponad 120 nowoczesnych na owe czasy zakładów fryzjerskich. Cierplikowski współpracował także z Hollywood, przygotowując fryzury do filmów historycznych.
Antoine nie tylko stylizował fryzury największych gwiazd filmu i estrady pierwszej połowy XX wieku, ale także projektował i wykonywał fryzury, stroje, kapelusze i peruki do sztuk teatralnych, rewii i przedstawień operowych. Był m.in. autorem wizerunku scenicznego Josephine Baker, która w 1926 r. jako pierwsza czarnoskóra kobieta trafiła na okładkę amerykańskiego "Vogue'a".
Po wojnie wraz z żoną wrócił do Paryża; był jurorem w konkursach fryzjerskich i szkolił swoich następców.
„Król fryzjerów” był ekscentrykiem: w Paryżu zaprojektował i stworzył piętro ze szkła w swojej kamienicy, spał w kryształowej trumnie, w okresie międzywojennym zrzucał z awionetki kwiaty nad Sieradzem, a po powrocie do rodzinnego miasta przechadzał się po nim w strojach ludowych.
Antoine był także wielkim pasjonatem i mecenasem sztuki. Przyjaźnił się z Pablem Picassem, Amedeo Modiglianim oraz rzeźbiarzem Xawerym Dunikowskim, których prace zdobiły jego salony. Z Dunikowskim, którego wspierał podczas jego paryskiego rozdziału życia, połączyła go wieloletnia przyjaźń. Zlecił mu zaprojektowanie wnętrz swoich salonów, a także kupował wiele jego wybitnych dzieł.
Jednym z nich była rzeźba "Dusza odrywająca się od ciała", która powstała w 1918 roku w Paryżu, prawdopodobnie jako rzeźba nagrobna zamówiona przez Antoine'a. Ostatecznie, podobnie jak 20 innych prac Dunikowskiego, w 1966 r. Cierplikowski podarował ją warszawskiej "Królikarni". Dwie repliki rzeźby trafiły jednak na symboliczne miejsce pochówku Antoine'a na paryskim cmentarzu Passy i na jego grób w rodzinnym Sieradzu, gdzie został pochowany.
Antoine bowiem pod koniec życia - w 1971 r. - powrócił do Sieradza, gdzie kupił skromny dom. W 1975 r. wziął udział w I Międzywojewódzkim Konkursie Uczniów Fryzjerskich swojego imienia. Zmarł 5 lipca 1976 r. w wieku niespełna 92 lat.
W podręcznikach fryzjerstwa Antoine wymieniany jest jako jeden z najważniejszych ludzi w historii tego zawodu. Od 2009 r. w jego rodzinnym mieście dla uczczenia "króla fryzjerów" odbywa się Sieradz Open Hair Festival, na rynku znajduje się jego pomnik, jest też ulica jego imienia. (PAP)
luo/ hgt/
