Dyrektor Muzeum Sportu i Turystyki Tomasz Jagodziński podczas promocji katalogu Kolekcja Medali Olimpijskich w zbiorach Muzeum. 12.2016. Fot. PAP/B. Zborowski
Ponad 53 tys. eksponatów znajduje się w zbiorach Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie powstałym 65 lat temu. Jak podkreślił jego dyrektor Tomasz Jagodziński, placówka, mająca swą siedzibę w Centrum Olimpijskim, jest jedną z najstarszych w Europie.
"Mamy na stanie ponad 53 tys. eksponatów. Są to muzealia dotyczące głównie sportu polskiego: medale, puchary, odznaki, monety, sztandary, flagi, proporce, stroje i sprzęt, dzieła sztuki - rzeźby, malarstwo, grafika, a także zbiory filatelistyczne i numizmatyczne, ponad 15 tys. fotografii, 16 tys. książek, dwa tysiące dokumentów i archiwaliów. Kolekcję uzupełnia dokumentacja filmowa i dźwiękowa" - poinformował Jagodziński.
Do najcenniejszych eksponatów muzeum, które działa nieprzerwanie od 1952 roku, Michał Polakowski z działu naukowego zaliczył m.in. kajak używany przez Karola Wojtyłę, grot oszczepu pochodzący ze starożytnej Olimpii i stoper Janusza Kusocińskiego.
"Z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że wykonany z brązu grot oszczepu długości 38 cm, używany był podczas zawodów w okresie kształtowania się starożytnych igrzysk (776 r. p.n.e). Jest to najstarszy zabytek znajdujący się w muzeum. Do zbiorów trafił w 1969 roku, jako dar markiza Eugeniusza Kucharskiego, Francuza polskiego pochodzenia" - wspomniał.
Cenne są także pierwsze polskie medale olimpijskie - srebrne zdobyte w 1924 roku w Paryżu przez drużynę kolarzy torowych w składzie: Franciszek Szymczyk, Jan Łazarski, Józef Lange, Tomasz Stankiewicz. W zbiorach znajdują się medale trzech pierwszych zawodników – pozyskano je osobno, w latach 1955-84. Kolarze wywalczyli drugie miejsce w wyścigu drużynowym na dystansie 4000 m 31 lipca 1924 roku, ostatniego dnia igrzysk, w których biało-czerwoni debiutowali. W tym samym czasie rozgrywano jeździecką konkurencję skoku, w której po brązowy medal sięgnął Adam Królikiewicz.
Do najcenniejszych eksponatów muzeum, które działa nieprzerwanie od 1952 roku, Michał Polakowski z działu naukowego zaliczył m.in. kajak używany przez Karola Wojtyłę, grot oszczepu pochodzący ze starożytnej Olimpii i stoper Janusza Kusocińskiego.
"Do dziś historycy sportu nie potrafią rozstrzygnąć, które wydarzenie powinno być uważane za wcześniejsze" - dodał Polakowski.
Placówka ma w swoim dorobku ponad 150 wystaw czasowych, prezentowanych we własnej siedzibie oraz w innych muzeach w kraju i za granicą. Prowadzi także szeroką działalność edukacyjną (lekcje, konkursy) skierowaną głównie do dzieci i młodzieży. Muzeum współpracuje z wieloma instytucjami kultury i edukacji, wydaje własne publikacje monograficzne i okolicznościowe, organizuje giełdy kolekcjonerów pamiątek sportowych, Przegląd Filmów Alpinistycznych im. Wandy Rutkiewicz oraz różnego typu spotkania, promocje i imprezy okolicznościowe.
Wielkim zainteresowaniem zwiedzających cieszy się używany przez Karola Wojtyłę kajak turystyczny produkcji polskiej, pochodzący z okresu lat 50-60. XX wieku. W jego części dziobowej znajdował się maszt umożliwiający założenie żagla, w zestawie są również dwa składane wiosła drewniane. Kajak należał do Marka Wiadrowskiego, którego matka – Maria z Kaczorowskich Wiadrowska – była rodzoną siostrą matki św. Jana Pawła II. Przyszły papież użytkował go wielokrotnie podczas letnich spływów. W zbiorach muzeum znalazł się w roku 2000 dzięki rodzinie Wiadrowskich.
Uwagę zwraca też olimpijskie złoto Wojciecha Fortuny zdobyte w 1972 roku w konkursie skoków narciarskich na dużym obiekcie w Sapporo. Był to pierwszy – i do 2010 roku jedyny – złoty polski medal zimowych igrzysk. Do muzeum trafił w 2015 roku jako dar firmy OTCF. Ta zakupiła trofeum od samego zawodnika, który uzyskane 50 tys. dolarów przeznaczył na leczenie sportowców po wypadkach – amerykańskiego skoczka Nicolasa Fairalla i polskiej panczenistki Natalii Czerwonki.
Do grona innych najcenniejszych zbiorów należy również zbiór pamiątek Kusocińskiego, pierwszego polskiego męskiego mistrza olimpijskiego (Los Angeles 1932, 10 000 m). Na ekspozycji stałej znajdują się m.in.: dyplom za zwycięstwo w igrzyskach, plakieta, którą otrzymał wówczas w darze od Polonii amerykańskiej, stoper używany przez niego podczas treningów, a także przyznany pośmiertnie (2009) Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
"Ponadto biblioteka i archiwum fotograficzne przechowują liczne dokumenty oraz zdjęcia związane z Kusocińskim, przede wszystkim z okresu sportowej kariery. Wśród nich jest też zaświadczenie ze szpitala polowego o ranach, które +Kusy+ odniósł we wrześniu 1939 roku w walkach na Czerniakowie w obronie Warszawy" - poinformował Polakowski.
Niedawno otwarto Galerię Medali Olimpijskich. W momencie odsłonięcia znajdowało się w niej 68 krążków wywalczonych przez polskich sportowców w igrzyskach, a w ciągu zaledwie kilku minut zbiór został wzbogacony o dwa. Razem ze swoimi trofeami na uroczystości pojawili się bowiem pięcioboista Dariusz Goździak, który w Barcelonie (1992) sięgnął po złoto z kolegami w zmaganiach drużynowych oraz łuczniczka Iwona Marcinkiewicz. Ona stanęła na najniższym stopniu podium w Atlancie cztery lata później, także w rywalizacji drużynowej.
"Już dawno zamierzałem przekazać swój medal muzeum, ale zawsze coś stawało na drodze. Jestem zaszczycony tym, że należę do tak wspaniałej rodziny olimpijskiej" - powiedział Goździak.
"Zapewniam, że to nie jest wyreżyserowane. Przygotowaną gablotę miałam okazję obejrzeć już kilka dni temu i uznałam, że to najlepsze miejsce dla mojego medalu" - dodała Marcinkiewicz.
Muzeum jest instytucją finansowaną ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego. (PAP)
kali/ co/
