Obraz Kazimierza Pochwalskiego "Portret cesarza Franciszka Józefa". Fot. NAC
Podhalański Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II w Nowym Targu świętował w piątek 100 lat swojej działalności. Lecznica powołana przez cesarza Austro-Węgier Franciszka Józefa Habsburga swoje drzwi otwarła w styczniu 1914 r., a pierwszym pacjentem był 4-letni Rom.
Z okazji jubileuszu prezydent Bronisław Komorowski przyznał, zasłużonym dla najstarszej na Podhalu lecznicy, państwowe odznaczenia. W imieniu prezydenta odznaczenia wręczył wicewojewoda małopolski Andrzej Harężlak.
Autorka publikacji o historii szpitala w Nowym Targu, Ewa Dworska przypomniała, że pierwsza na Podhalu lecznica u początków swojego istnienia nosiła imię cesarza Austro-Węgier, Franciszka Józefa Habsburga.
„Pod koniec 1913 roku cesarz osobiście nadał szpitalowi w Nowym Targu charakter szpitala publicznego i powszechnego, a ten przyjął jego imię – opowiadała Dworska. - Budowa pierwszego gmachu lecznicy zakończyła się w czasach, gdy na mapach nie było wolnej Rzeczypospolitej. Mieszkańcy Nowego Targu, na początku wieku XX, byli jeszcze poddanymi cesarza, tak jak inni mieszkańcy Galicji, Słowacji czy Węgier”.
Przygotowania do budowy szpitala w Nowym Targu trwały od lat 80. XIX wieku. Na rzecz szpitala przekazywano darowizny pieniężne, prywatne grunty i pisano liczne petycje do monarchy w Wiedniu. W grudnia 1913 roku budynek był gotowy, a otwarcie drzwi szpitala dla pierwszych pacjentów nastąpiło 1 stycznia 1914 roku.
Przygotowania do budowy szpitala w Nowym Targu trwały od lat 80. XIX wieku. Na rzecz szpitala przekazywano darowizny pieniężne, prywatne grunty i pisano liczne petycje do monarchy w Wiedniu. W grudnia 1913 roku budynek był gotowy, a otwarcie drzwi szpitala dla pierwszych pacjentów nastąpiło 1 stycznia 1914 roku.
„O zgodzie cesarza na otwarcie szpitala donosiła nawet wiedeńska urzędowa gazeta +Wiener Zeitung+. Pierwszym dyrektorem szpitala został chirurg doktor Jan Gawlik, a opieki nad pacjentami podjęły się siostry serafitki. Ze źródeł historycznych wiadomo, że pierwszym pacjentem nowego szpitala był 4-letni Rom” – przypomniała Dworska.
Na frontonie lecznicy umieszczono figurę Najświętszego Serca Pana Jezusa, uważaną wtedy za cudowną. Z okazji jubileuszu zabytkowa figura przeszła renowację.
Nowotarski szpital od początku był otwarty dla wszystkich osób potrzebujących pomocy, pochodzących ze wszystkich grup społecznych, a działalność lecznicy była finansowana ze środków publicznych.
Powstanie szpitala wiązało się z przemianami społeczno-gospodarczymi, jakie dotknęły miasto i region nowotarski pod koniec XIX wieku. W tym okresie miasto było zaniedbane pod względem sanitarnym, nękały je pożary, powodzie i epidemie chorób.
Wkrótce po otwarciu szpitala wybuchła I wojna światowa. Do lecznicy przywożono rannych żołnierzy. Po rozpadzie monarchii szpital przestał nosić imię cesarza.
W okresie międzywojennym lekarze nowotarscy toczyli walkę z chorobami zakaźnymi, upowszechniali zdrowy tryb życia i kontrolowali stan sanitarny miasta. Jak donoszą źródła historyczne, w tym czasie w Nowym Targu było 10 lekarzy, w większości narodowości żydowskiej.
Po II wojnie światowej szpital nowotarski był finansowo zrujnowany.
W latach 70. XX wieku rozpoczęła się budowa nowej siedziby szpitala, obok starego budynku. Budowa stanowiła jedną z największych, wieloletnich inwestycji państwowych. W 2002 r. stary budynek lecznicy przestał pełnić swoją funkcję. W latach 80. szpital przyjął imię papieża Jana Pawła II.
Obecnie szpital zatrudnia prawie tysiąc pracowników. Szpital dysponuje ok. 450 łóżkami na 11 oddziałach.
Pod koniec 2010 r. nowotarski szpital miał ogromne długi finansowe na około 50 mln zł. Dyrektor placówki Marek Wierzba powiedział, że obecnie zadłużenie zostało zredukowane o połowę.
W nowotarskim szpitalu znajduje się popiersie patrona lecznicy, błogosławionego, a wkrótce świętego papieża Jana Pawła II, które przypomina o podstawowej misji szpitala, jaką jest „Leczenie ciał, kojenie dusz i umacnianie postaw humanistycznych". (PAP)
szb/ ls/
