Kilka przetargów na ważne etapy przystosowania Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej w Zabrzu do ruchu turystycznego ma ruszyć w najbliższych dniach. Chodzi m.in. o oczyszczenie jednego z dwóch odcinków Sztolni i zabezpieczenie chodnika z XIX w.
Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna to wybudowany w latach 1799-1863 podziemny kanał ciągnący się kilkadziesiąt metrów pod ziemią przez 14 km od Chorzowa do Zabrza. Odwadniano nim kopalnie i spławiano łodzie z węglem do wylotu, który mieścił się w dzisiejszym centrum Zabrza i dalej – naziemnym kanałem – do Gliwic.
Od 2008 r. trwają prace związane z udostępnieniem dla turystów zabrzańskiej części Sztolni – na odcinku ok. 2,5 km. Miasto prowadzi je w ramach projektu tworzenia Europejskiego Ośrodka Kultury Technicznej i Turystyki Przemysłowej. Ośrodek – jako spójny produkt turystyczny - ma połączyć najciekawsze zabrzańskie obiekty tego typu: działające Zabytkową Kopalnię Węgla Kamiennego Guido, Skansen Górniczy Królowa Luiza, Muzeum Górnictwa Węglowego oraz odkopywaną Główną Kluczową Sztolnię Dziedziczną.
Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna to wybudowany w latach 1799-1863 podziemny kanał ciągnący się kilkadziesiąt metrów pod ziemią przez 14 km od Chorzowa do Zabrza. Odwadniano nim kopalnie i spławiano łodzie z węglem do wylotu, który mieścił się w dzisiejszym centrum Zabrza i dalej – naziemnym kanałem – do Gliwic.
Na potrzeby Ośrodka w Sztolni przygotowywana jest trasa zaczynająca się w naziemnej części obecnego skansenu Królowa Luiza. Stamtąd zwiedzający zjadą szybem Carnall 36 m pod ziemię na poziom kanału. Wejdą do łodzi, którymi popłyną niespełna 500 m do mijanki, gdzie znajdował się największy podziemny port załadowczy Sztolni.
Z portu turyści przejdą do drugiej części Luizy, XIX-wiecznymi i współczesnymi wyrobiskami o łącznej długości ponad 1,5 km, oglądając m.in. pracę podziemnych maszyn urabiających. Ta część będzie połączona z powierzchnią szybem Wyzwolenie. Będzie tam można wyjechać na powierzchnię, albo też wrócić do korytarza sztolni, aby kolejką górniczą dojechać nim ok. 2 km do zrekonstruowanego wylotu w centrum miasta.
Jak poinformowała PAP Anna Wieczorek, która w nadzorującej inwestycję kopalni Guido kieruje zespołem ds. realizacji projektu, równolegle roboty trwają teraz w kilku miejscach – na ziemi i pod nią. Na powierzchni dobiega końca budowa trzykondygnacyjnego budynku obsługi ruchu turystycznego w centrum miasta przy ul. Miarki – ze stacją kolejki, mającej jeździć Sztolnią.
W budynku dokonywane są m.in. odbiory techniczne, przy obiekcie stanęła już – na razie niewidoczna zza ogrodzenia – replika historycznego wylotu sztolni. Kolejnych robót na dużą skalę można wkrótce spodziewać się też w innej części miasta – w najbliższym czasie ruszy przetarg na przygotowanie interaktywnej ekspozycji „Park 12C” – w rejonie szybu Wyzwolenie przy ul. Sienkiewicza.
Na przestrzeni ok. 1,6 tys. m kw., podzielonej na cztery odpowiadające żywiołom strefy, stanie kilkanaście instalacji, obrazujących m.in. rolę i wykorzystanie węgla. Całość będzie miała edukacyjno-rekreacyjny charakter; przewidziano tam miejsca sprzyjające odpoczynkowi turystów i mieszkańców.
Roboty podziemne koncentrują się na udrożnieniu i oczyszczeniu samej Sztolni. Trwają już prace w jednej jej połowie – bliższej wylotowi w centrum miasta. Na przyszły tydzień zapowiadane jest ogłoszenie przetargu na podobne zadanie w drugim jej odcinku - bliżej skansenu Luiza. Gdy Sztolnia (planowo za ok. 9 miesięcy) zostanie wyczyszczona, ruszą przetargi na położenie instalacji i budowę infrastruktury turystycznej.
W tym tygodniu powinien ruszyć też przetarg na zabezpieczenie XIX-wiecznego chodnika, który 38 metrów pod ziemią połączy Sztolnię i podziemną część Luizy. Chodnik ma ok. 200 m długości, z czego 140 m wydrążono w węglu. To prawdopodobnie jeden z najstarszych chodników w węglu na całym świecie – sam w sobie stanie się atrakcją turystyczną.
Łączny koszt całej rozpoczętej w 2008 r. inwestycji określany jest na ok. 71 mln zł. Większość - ok. 41,5 mln zł - pochodzi ze środków Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Resztę wykładają władze Zabrza i samorządu woj. śląskiego. Harmonogram przewiduje zakończenie prac w pierwszej połowie 2014 r.(PAP)
mtb/ je/
