Poznańskie Krzyże. Fot. PAP/J. Kaczmarczyk
W przeddzień obchodów 67. rocznicy Poznańskiego Czerwca w Poznaniu po raz drugi wręczona zostanie nagroda Stukot ’56. Jej celem jest promowanie wartości, w imię których w czerwcu 1956 roku prowadzony był robotniczy bunt.
28 czerwca 1956 r. poznańscy robotnicy podjęli strajk generalny i zorganizowali demonstrację uliczną, krwawo stłumioną przez milicję i wojsko. Życie straciło wówczas 58 osób, ponad 240 zostało rannych.
Robotniczy zryw upamiętnia pomnik w centrum miasta – Poznańskie Krzyże, przypominający, że w 1956 roku jego uczestnicy walczyli "o Boga, za wolność, prawo i chleb". Takie też są trzy kategorie, w których przyznawana jest nagroda.
Robotniczy zryw upamiętnia pomnik w centrum miasta – Poznańskie Krzyże, przypominający, że w 1956 roku jego uczestnicy walczyli "o Boga, za wolność, prawo i chleb". Takie też są trzy kategorie, w których przyznawana jest nagroda: "O Boga" – dla walczących i zasłużonych w walce o wolność religijną, "Za wolność" – dla walczących i zasłużonych w walce o wolność oraz "Prawo i chleb" – dla walczących i zasłużonych w walce o godność potrzebujących.
Nazwa nagrody i jej idea nawiązują do stukotu drewnianych chodaków, "okuloków", w jakich przez Poznań w czerwcu 1956 roku szli protestujący robotnicy. Po raz pierwszy nagroda została wręczona w czerwcu 2022 r.
Jak powiedział PAP dyrektor Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości i pomysłodawca nagrody Przemysław Terlecki, nagroda Stukot '56 zostanie przyznana także i w tym roku. Jej laureaci mają być "stukotem dla współczesnych".
"Pierwsza odsłona nagrody spotkała się z bardzo dobrym odbiorem nie tylko w Poznaniu; wiele osób zauważyło naszą inicjatywę. Chcemy to kontynuować i rozwijać. Nagroda ma mieć zasięg ogólnopolski, ma też być nowym sposobem propagowania wiedzy o Poznańskim Czerwcu. Chcemy pokazać, jak po tych kilkudziesięciu latach wartości, za które robotnicy poznańscy oddawali nawet życie, te uniwersalne wartości, jak: prawo, wolność, chleb, godność, Bóg są dzisiaj realizowane" - powiedział.
Organizatorzy nagrody czekają na zgłoszenia propozycji osób i instytucji wpisujących się swoją działalnością w idee Czerwca. Przyjmowanie zgłoszeń kandydatów rozpocznie się w przyszłym miesiącu, potrwa do maja.
W ubiegłym roku, wyjątkowo, kapituła dokonała wyboru laureatów spośród kandydatów zgłoszonych przez jej członków. Tym razem organizatorzy nagrody czekają na zgłoszenia propozycji osób i instytucji wpisujących się swoją działalnością w idee Czerwca. Przyjmowanie zgłoszeń kandydatów rozpocznie się w przyszłym miesiącu, potrwa do maja.
"W dzisiejszym świecie to mają być takie latarnie morskie, które pozwalają nam zachować człowieczeństwo i się nie rozbić" – powiedział Terlecki.
W ubiegłym roku laureatami nagrody byli: poznański piekarz Jacek Polewski, który pojechał na Ukrainę piec chleb dla mieszkańców Buczy, wspierająca misyjne szpitale fundacja Redemptoris Missio oraz narody polski i ukraiński.
"Laureatów w tej pierwszej nagrody mieliśmy absolutnie wyjątkowych - są wzorcem do poszukiwania tegorocznych i następnych, i następnych. Czekamy na zgłoszenia z całej Polski. Intencją nagrody od początku było to, żeby Polakom powiedzieć i przypomnieć o Czerwcu 56, o tym pierwszym na taką skalę antykomunistycznym robotniczym buncie. Tamten zryw uruchomił później lawinę dat i wydarzeń, które wypisane są na Poznańskich Krzyżach - w 1968, 1970, 1976, 1980 i 1981 r." - powiedział.
Dr hab. K. Białecki: problem rzeczywistej liczby ofiar Czerwca ’56 wraca co pewien czas
"Chcielibyśmy, żeby spłynęły do nas propozycje takich osób i podmiotów, które, nawet jeśli sobie nie uświadamiają, kontynuują w swojej działalności wartości Poznańskiego Czerwca. W ich pracę i dzieła jest wpisany ten komponent wolności, prawa, prawa do chleba, prawa do pracy, do godnego traktowania, także uniwersalnie rozumianego prawa do Boga" - dodał.
Przemysław Terlecki zaznaczył, że organizatorom zależy na tym, by nagroda nie była w żaden sposób powiązana z bieżącą polityką.
"W kapitule nie ma nikogo, kto jest aktywnie zaangażowany w politykę. W pierwszej edycji za patrona honorowego wydarzenia mieliśmy Rzecznika Praw Obywatelskich. W tym roku i chciałbym żeby to już było na stałe, patronami będą bohaterowie Czerwca 1956. Rozmawiałem z nimi, z radością przyjęli taką inicjatywę" – powiedział Terlecki.
Dyrektor Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości powiedział, że gali nagrody towarzyszył będzie specjalnie przygotowany na tę okazję program artystyczny.
"Jestem po słowie z Maciejem Fortuną poznańskim muzykiem, człowiekiem orkiestrą, który nie tylko tworzy dobrą muzykę, ale też potrafi ją połączyć z pewnym przesłaniem. Zaproponowałem mu, żeby stworzył muzyczną opowieść o Czerwcu '56. Z Międzynarodowymi Targami Poznańskimi chcemy zrobić wystawę zdjęć przedwojennego artysty fotografika Romana S. Ulatowskiego. Na zakończenie gali planujemy zrobić mapping na jednej z zabytkowych hal targowych. Wszystko to planowane jest, tak jak ubiegłym roku, 27 czerwca, w przeddzień oficjalnych uroczystości" - poinformował.
28 czerwca 1956 r. robotnicy Zakładów Cegielskiego, wówczas Zakładów im. Stalina, podjęli strajk generalny i zorganizowali demonstrację uliczną, krwawo stłumioną przez milicję i wojsko. Życie straciło wówczas 58 osób.
Zryw robotników w Poznaniu zaliczany jest do pierwszych wystąpień w bloku wschodnim, które skutkowały – dekady później – obaleniem komunizmu w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej. Poznański Czerwiec nazywany jest też pierwszym z polskich miesięcy – kolejnych kroków ku wolności. (PAP)
autor: Rafał Pogrzebny
rpo/ dki/
