Warszawa, 30.08.2022. Prezentacja nieznanych archiwaliów podczas konferencji pt. „Gdzie zaginęły słynne Porozumienia Sierpniowe? Prezentacja nieznanych archiwaliów, dyskusja i podsumowanie wiedzy” w siedzibie Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Fot. PAP/R. Pietruszka
Zbiory Archiwum Akt Nowych wzbogaciły się o archiwalia prof. Bronisława Geremka, dot. wydarzeń Sierpnia 80. Zbiór ten – zapis przebiegu strajku i negocjacji oraz narodzin związku zawodowego NSZZ „Solidarność” – przekazał do AAN historyk prof. Andrzej Friszke.
Zbiór ten zawiera oryginalne notatki z prowadzonych rozmów, ustalenia warunków negocjacji Zawodowych z przedstawicielami rządu PRL oraz wstępne projekty statutu Niezależnych Samorządnych Związków. Uzupełniają go autentyczne materiały strajkowe, przepustki, ulotki i druki drugiego obiegu. Jednym z unikatowych archiwaliów jest wstępny szkic fragmentów treści Porozumień Sierpniowych.
Uroczystość połączona była z panelem dyskusyjnym, w którym uczestniczyli prof. Andrzej Friszke, dr Grzegorz Majchrzak oraz Dyrektor AAN, Mariusz Olczak.
"Prof. Geremek, w czasie, gdy prowadziłem badania i zbierałem materiał do książki o Solidarności poszedł do swojej piwnicy i wyciągnął kilka teczek związanych głównie z sierpniem 1980 roku i przekazał mi je, bym mógł się tym zajmować. To leżało u mnie… To są materiały, które Geremek przywiózł z Gdańska. Mają one charakter zbioru teczek, które on tam miał w czasie negocjacji. Dotyczą kształtującego się Porozumienia Sierpniowego czyli są to wstępne zapisy z różnym dodatkami, odręcznymi dopiskami. To pokazuje, jak poszczególne wstępne punkty Porozumień Sierpniowych były dopracowywane, jak nabierały kształtu te najważniejsze punkty np. o powstaniu niezależnych związków zawodowych" – opowiadał prof. Andrzej Friszke.
Oryginalne dokumenty Porozumień, zarówno rządowej i związkowej strony są obecnie uznawane za zaginione. Poszukiwania rozpoczęto w 2010 r. gdy chciano wpisać je na listę światowego dziedzictwa UNESCO, które wymaga jednak przedstawienia oryginału dokumentów. Istnieją tylko kopie Porozumień Sierpniowych.
Po raz pierwszy również zaprezentowano rekonstrukcję dokumentu Porozumień Sierpniowych, opracowaną na podstawie zachowanej w zasobie Archiwum Akt Nowych kopii oryginału.
"Podjęliśmy pracę związaną z rekonstrukcją archiwalną wersji rządowej Porozumień Sierpniowych. We współpracy z oddziałem konserwacji AAN odtworzono jej wygląd. Prezentujemy tu rekonstrukcję archiwalną, konserwatorską. To jest główny cel prezentacji, abyście Państwo mogli zobaczyć, jak ten zaginiony dokument wyglądał - powiedział dyrektor AAN, Mariusz Olczak.
Konferencja w Archiwum Akt Nowych była podsumowaniem aktualnej wiedzy na temat archiwalnych świadectw tego historycznego wydarzenia. (PAP)
Autor: Maciej Replewicz
mr/ pat/
