Ceremonia złożenia kwiatów przy Mauzoleum Matki i Serca Syna na Cmentarzu na Rossie w Wilnie. Fot. PAP/Albert Zawada
Delegacja z Polski na czele z szefem UdSKiOR Lechem Parellem złożyła we wtorek (24 września) wieniec na płycie Mauzoleum Matki i Serca Syna na Cmentarzu na Rossie w Wilnie - jednej z czterech nekropolii narodowych, gdzie spoczywa Maria z Billewiczów Piłsudska i serce jej syna Józefa Piłsudskiego.
Od 22 do 26 września Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych organizuje na terenie Republiki Litewskiej obchody upamiętniające ofiary zbrodni ponarskiej w Wilnie i na Wileńszczyźnie. Uczestniczą w nich m.in. weterani walki o niepodległość, działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane.
Delegacja z Polski na czele z szefem UdSKiOR Lechem Parellem złożyła wieniec na płycie Mauzoleum Matki i Serca Syna na cmentarzu na Rossie w Wilnie - jednej z czterech nekropolii narodowych, gdzie spoczywa Maria z Billewiczów Piłsudska i serce jej syna Józefa Piłsudskiego. Odmówiono także modlitwę w intencji zmarłych.
Następnie delegacja zwiedziła cmentarz. Wieczorem zaplanowano koncert Orkiestry Reprezentacyjnej Wojska Polskiego w Domu Kultury Polskiej w Wilnie.
Pochówek serca marszałka i prochów jego matki, sprowadzonych z litewskiej miejscowości Sigunty, odbył się na wileńskiej Rossie rok po śmierci Piłsudskiego z jego woli.
Serce marszałka spoczęło w kwaterze wojskowej, która znajduje się przed murem starej części cmentarza, po lewej stronie od bramy głównej, i została założona w kwietniu 1919 roku, po walkach o Wilno Wojska Polskiego z bolszewikami. W sumie pochowanych zostało tu 164 polskich żołnierzy, którzy zginęli w latach 1919-1920.
W 1936 r. kwatera została przebudowana. Mogiły żołnierzy, dotychczas zbyt ściśnięte, zostały ustawione symetrycznie w pięciu rzędach. W środku, pod murem, zbudowano grobowiec, w którym złożono trumnę z ciałem matki i urnę z sercem Piłsudskiego. Grobowiec przykryła potężna płyta czarnego polerowanego granitu.
Na Rossie spoczywają m.in. brat marszałka Adam z żoną Julią, pierwsza żona Józefa Piłsudskiego Maria, Teonia i Piotruś – rodzeństwo marszałka, którzy zmarli jako niemowlęta, siostry Helena Piłsudska i Ludwika z Piłsudskich Majewska, ciotka Stefania Lipman oraz najmłodszy brat Kacper Piłsudski.
Założona w 1801 roku Rossa jest najstarszą wileńską nekropolią. Składa się z kilku części, zwanych Starą i Nową Rossą, oraz Cmentarza Wojskowego z Mauzoleum Matki i Serca Syna.
Na Rossie jest około 26 tys. nagrobków, pomników i grobowców. Spoczywają tam m.in. profesorowie wileńskiego Uniwersytetu Stefana Batorego. Są tam też groby archeologa i pisarza Eustachego Tyszkiewicza, rzeźbiarza i architekta Antoniego Wiwulskiego, malarzy Franciszka Gucewicza i Franciszka Smuglewicza czy dwojga dzieci Stanisława Moniuszki. Na Rossie pochowano również polskich żołnierzy, uczestników powstania styczniowego.
Ponadto na wileńskim cmentarzu spoczywają m.in. ojciec litewskiego odrodzenia narodowego Jonas Basanaviczius, malarz i kompozytor Mikalojus Konstantinas Cziurlionis, pisarze Vincas Mykolaitis-Putinas i Balys Sruoga, a także wiele innych osób zasłużonych dla Polski, Litwy i Wilna.
Z Wilna Anna Kruszyńska (PAP)
akr/ miś/
