Prezentacja jednego z dwóch przekazywanych starodruków (ksiąg brzeskich) w Sali Herbowej Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Opolu. Księgi zostały ofiarowane przez darczyńców, opolskie małżeństwo, do zbiorów miejscowego Archiwum Państwowego, 2024 r. Fot. PAP/Krzysztof Świderski
Dwa egzemplarze biblii brzeskich z 1563 roku po konserwacji w Archiwum Państwowym w Katowicach zostały przekazane Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Opolu.
Oba egzemplarze protestanckiej biblii, znalezione podczas remontu poddasza prywatnego domu pod koniec 2024 roku, to tzw. biblie brzeskie. Wydane w 1563 roku w Brześciu Litewskim księgi są pierwszym wydaniem całości Pisma Świętego w języku polskim na podstawie tłumaczenia z języków hebrajskiego, aramejskiego i greckiego. Do dzisiaj przetrwało około 140 egzemplarzy tej księgi.
Jak powiedział PAP Sławomir Marchel, dyrektor AP w Opolu, po długotrwałym procesie dezynfekcji zabytków w Katowicach i badaniach w Pracowni Mikrobiologii w Dziale Ochrony, Konserwacji i Archiwizacji Zbiorów Biblioteki Śląskiej w Katowicach zabezpieczone w specjalistycznych pudłach obydwa egzemplarze trafiły do placówki AP w Opolu, a następnie zostały przekazane miejscowej Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej.
– Obecnie niemal w stu procentach można powiedzieć, że mamy do czynienia z oryginalnymi egzemplarzami pierwszego wydania tej biblii. Nie wiemy jeszcze, w jaki sposób dostały się na Górny Śląsk, jednak możemy przypuszczać, że służyły polskim protestantom żyjącym na tych terenach. W miejscowości, gdzie ją znaleziono, w XIX wieku funkcjonowała szkoła ewangelicka, której nauczyciel jeszcze w 1872 roku zgłaszał, że ponad połowa uczniów mówi wyłącznie po polsku. Inna teoria mówi, że pięknie zdobione księgi były częścią bogatej biblioteki pałacu w Pokoju należącego do Wirtembergów. Jest to z pewnością kolejny dowód na znaczenie języka polskiego dla mieszkańców tego regionu i materiał do badań nad dziejami piśmiennictwa i edukacji na Górnym Śląsku – powiedział dyrektor Marchel.
Jak zaznacza Adam Drosik, dyrektor WBP w Opolu, chociaż stan mikrobiologiczny obydwu ksiąg jest ustabilizowany, to nadal wymagają one pilnych prac konserwatorsko-restauratorskich.
– Mamy rozeznanie rynku, przygotowujemy się do rozpoczęcia procedury związanej z procesem przeprowadzenia koniecznych prac, które będą trwały wiele miesięcy i będą stosunkowo kosztowne. Biorąc pod uwagę rolę biblii brzeskiej w historii Polski i historię tych dwóch ksiąg, które prawdopodobnie przez stulecia były łącznikiem żyjących na Górnym Śląsku Polaków z ich ojczyzną, mamy nadzieję na otrzymanie wsparcia m.in. z ministerstwa kultury - powiedział Drosik. (PAP)
masz/ lm/
