Debata w Instytucie Pileckiego na temat deportacji Polaków z kresów, fot. materiały prasowe
W galerii w Domu bez Kantów przy Krakowskim Przedmieściu 11 w Warszawie w poniedziałek zaplanowano debatę. Poświęcona będzie pierwszej po agresji Związku Radzieckiego na Polskę deportacji Polaków z kresów. Organizatorem spotkania jest Instytut Pileckiego.
W wyniku uzgodnionej z Niemcami agresji na Polskę Związek Radziecki we wrześniu 1939 r. zajął obszar zamieszkały przez około 13 mln osób. Na przełomie 1939 i 1940 r. szef NKWD Ławrientij Beria na polecenie Stalina przygotował się do deportacji takich osób, które uznane zostały za "element niepewny". W tym gronie znaleźli się przede wszystkim przedstawiciele inteligencji, ale też urzędnicy, kolejarze i leśnicy. Deportacjami objęto całe rodziny.
Pierwsza z czterech dużych akcji odbyła się 10 lutego 1940 r. Jej ofiarami padło 140 tys. osób, w większości Polaków, ale również Ukraińców i Białorusinów. Przesiedleni zostali m.in. w okolice Archangielska i do Republiki Komi. Większość z nich została wykorzystana do wyrębu lasu.
Po rozpoczęciu wojny niemiecko-radzieckiej, na mocy układu Sikorski-Majski część deportowanych Polaków zdołała się dostać do tworzonego przez generała Władysława Andersa wojska. Wśród kilkudziesięciu tysięcy osób wyprowadzonych następnie przez Andersa z granic Związku Radzieckiego były również dzieci. Na przyjęcie tych dzieci zgodziły się władze Nowej Zelandii - o tym mało znanym epizodzie opowiada audioserial „W Nowej Zelandii zaczyna się dzień. Opowieść o dzieciach z Pahiatua”, którego odcinek zostanie zaprezentowany w trakcie poniedziałkowej debaty Instytutu Pileckiego.
Tematykę sowieckich deportacji w rozmowie z Martyną Wojtkowską, reportażystką i autorką audioserialu, przybliżą: Daniel Boćkowski, profesor Uniwersytetu w Białymstoku i pracownik naukowy Instytutu Historii PAN w Warszawie, dr Tomasz Danilecki z Muzeum Pamięci Sybiru oraz dr hab. Damian Markowski z Instytutu Pileckiego.
Spotkanie odbędzie się w galerii Domu bez kantów przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie. Początek o godz. 18. (PAP)
jkrz/
