Źródło: IPN
„Echa Zbrodni Katyńskiej – ofiary, kapelani, archiwa i pamięć” – pod takim tytułem w Wilnie odbywa się dwudniowa konferencja naukowa, która rozpoczęła się w środę. Marek Jedynak, dyrektor białostockiego oddziału IPN, współorganizatora wydarzenia powiedział PAP, że celem konferencji jest przedstawienie najnowszych badań dotyczących zbrodni katyńskiej, oraz wskazanie, że ta zbrodnia dotyczy nie tylko Polaków, ale też Litwinów.
„Zbrodnia Katyńska była zbrodnią na narodzie polskim, ale też zbrodnią popełnioną na znanej z okresu II Rzeczypospolitej wielokulturowości – mówi Jedynak. - W dołach katyńskich spoczęły nie tylko osoby narodowości polskiej, ale też litewskiej, żydowskiej, obywatele Rzeczypospolitej”.
Według dyrektora białostockiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej konferencja odbywa się w Wilnie, gdyż „zarówno Polacy jak i Litwini mają w swojej historii, w historii swoich narodów zbrodnie popełnione z rąk sowieckich przeciwko tym, którzy walczyli o niepodległość swych krajów”. „Przedstawiając polski punkt widzenia, wskazując na podobieństwa historyczne i punkty styczne, chcemy budować współpracę” – powiedział Jedynak.
Podkreślił też, że „Polska i Litwa graniczą z Federacją Rosyjską i jest to w obecnej sytuacji politycznej przeciwnik aktywny” oraz, że „jest to kraj, który ciągle nie dopuszcza do wyjaśnienia tej trudnej i bardzo zawiłej historii z okresu drugiej wojny światowej”.
Zbrodnia katyńska – mija 80 lat
Konferencja, która odbywa się w Domu Kultury Polskiej w Wilnie w środę rozpoczęła się od zaprezentowania najnowszej publikacji IPN „Gdy nieme groby przemawiają. Archiwum dr. Jana Zygmunta Robla” oraz spotkania z jej współautorami. Publikacja zawiera pamiętniki, zapiski, karty pocztowe, listy oraz inne dokumenty wydobyte z bezimiennych grobów w Katyniu podczas ich ekshumacji w 1943 r., będące cennym świadectwem zbrodni sowieckiej, popełnionej wiosną 1940 r.
„Doktor Robel badał zbrodnię katyńską, zabezpieczył artefakty wydobyte z dołów śmierci. Ta książka jest o historii przedmiotów, które mówiły po śmieci o losach ofiar” – mówi Marek Jedynak.
W konferencji biorą udział naukowcy z Polski badający zbrodnię katyńską oraz lokalni, wileńscy badacze. Wiele uwagi poświęca się osobom duchownym, ofiarom reżimy. Dr hab. prof. Uniwersytetu Rzeszowskiego Patryk Pleskot przedstawił m.in. „Portret kapelanów zamordowanych przez NKWD w latach 1939-1940”. Dr hab. prof. Danuta Jastrzębska-Golonka z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy wystąpiła z tematem „Życie religijne w Kozielsku w świetle pamiętników, notatek i zapisków polskich oficerów z lat 1939-1940”.
Przedstawiony został też dwugłos na temat zbrodni katyńskiej dotyczący Wileńszczyzny. Dr Ewa Kowalska z IPN wystąpiła z odczytem „Ofiary zbrodni katyńskiej związane z ziemią wileńską”, a dr hab. Jarosław Wołkonowski, wileński naukowiec – z odczytem „Żołnierze polscy z Wileńszczyzny zamordowani przez NKWD”.
W ramach konferencji zostaną zaprezentowane dwa filmy dokumentalne: „Dulce et decorum est pro Patria mori” w reż. Marty Telakowskiej oraz „Kapelani Golgoty Wschodu” w reż. Bogusławy Stanowskiej-Cichoń.
W drugim dniu konferencji naukowej, w czwartek przewidziane są warsztaty edukacyjne dla młodzieży poświęcone zbrodni katyńskiej z udziałem uczniów klas starszych wileńskich szkół z polskim językiem nauczania.
„Młodzi Polacy muszą wiedzieć o przeszłości, o swoich korzeniach, o tej zbrodni. O ofierze swoich przodków powinni pamiętać dla przyszłości, dla następnych pokoleń” – powiedział Marek Jedynak, dyrektor białostockiego oddziału IPN.
Organizatorami konferencji naukowej „Echa Zbrodni Katyńskiej – ofiary, kapelani, archiwa i pamięć” jest Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Białymstoku i Instytut Polski w Wilnie. Patronat nad konferencją sprawuje Polska Agencja Prasowa.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ tebe/
