Teren b. niemieckiego obozu Auschwitz II-Birkenau. Fot. PAP/A. Grygiel
Rozbudowie niemieckiego obozu Auschwitz w latach 1942–45 w świetle niepublikowanych dotychczas dokumentów poświęcona jest polsko-angielska publikacja, która ukazała się nakładem wydawnictwa Muzeum Auschwitz – podaje placówka.
„+Rozbudowa KL Auschwitz 1942-1945 w świetle materiałów źródłowych+” (…) opowiada - poprzez analizę wielu niepublikowanych wcześniej dokumentów - o procesie rozbudowy niemieckiego obozu w latach 1942-45. Autorami opracowania są historycy z centrum badań: Igor Bartosik, Łukasz Martyniak oraz Piotr Setkiewicz” – poinformował Paweł Sawicki z biura prasowego muzeum.
Zdaniem szefa centrum badań Piotra Setkiewicza pozycja, bazująca na ponad 110 niepublikowanych dotąd lub mało znanych dokumentach, pokazuje rozmach, z jakim powiększany był kompleks Auschwitz.
Zdaniem szefa centrum badań Piotra Setkiewicza pozycja, bazująca na ponad 110 niepublikowanych dotąd lub mało znanych dokumentach, pokazuje rozmach, z jakim powiększany był kompleks Auschwitz. „Dokumenty, które zostały przedstawione, dotyczą rozbudowy obozu, inwestycji przemysłowych i rolnych, szpitali obozowych, baraków tzw. Kanady, ramp kolejowych, a także epidemii i dezynfekcji oraz zaopatrzenia obozu w wodę, a nawet utylizacji ścieków” – powiedział.
Muzeum Auschwitz: wirtualna lekcja o podobozach kompleksu Auschwitz
Dokumentem otwierającym publikację jest sprawozdanie Zentralbauleitung (Centralny Zarząd Budowlany SS - PAP) za maj 1942 roku. Przy rozbudowie infrastruktury obozowej zatrudniano średnio po 4390 więźniów, 2465 więźniarek oraz 1006 robotników cywilnych.
„Sprawozdanie wymienia 33 inwestycje w obrębie obozu Auschwitz I, m.in. budowę nowych bloków obozowych, baraków dla SS, centralnej łaźni i dezynfekcji, baraków gospodarczych, przebudowę domu komendanta oraz hotelu przy dworcu kolejowym. Wspomina o 11 kolejnych na terenie obozu Birkenau. To m.in. prace wykończeniowe przy 18 barakach murowanych, kuchniach, drogach, barakach sanitarnych i ustawienie 54 baraków drewnianych” – wskazał Paweł Sawicki.
W 1942 r. obóz Auschwitz I był wielkim placem budowy, a wokół niego realizowano około 30 różnych inwestycji. W Auschwitz II-Birkenau intensywnie stawiano baraki murowane i drewniane, rozbudowywano systemy wodociągowe i kanalizacyjne oraz oczyszczalnie ścieków. „W Berlinie zapadła decyzja o wyznaczeniu Auschwitz roli głównego miejsca zagłady Żydów, co pociągnęło za sobą budowę wielkich komór gazowych i krematoriów” – zaznaczył Paweł Sawicki.
W związku z przepełnieniem bloków i baraków mieszkalnych pogarszała się jednocześnie sytuacja higieniczno-sanitarna, co doprowadziło do wybuchu epidemii w obozie i wpłynęło na zahamowanie niektórych olbrzymich inwestycji. W tym samym czasie (1942–1944) deportowano do Auschwitz tysiące europejskich Żydów, którzy ginęli w ciągle doskonalonej infrastrukturze zagłady.
W sąsiedztwie obozu działały liczne firmy niemieckie, zaangażowane w rozbudowę kompleksu. Kilka z nich przeniosło swoją produkcję do Auschwitz. Dopiero zbliżający się jesienią 1944 r. front wschodni zahamował większość projektów i wpłynął na stopniowe przesuwanie inwestycji SS z Auschwitz do obozów położonych w głębi Niemiec.
W sąsiedztwie obozu działały liczne firmy niemieckie, zaangażowane w rozbudowę kompleksu. Kilka z nich przeniosło swoją produkcję do Auschwitz. Dopiero zbliżający się jesienią 1944 r. front wschodni zahamował większość projektów i wpłynął na stopniowe przesuwanie inwestycji SS z Auschwitz do obozów położonych w głębi Niemiec.
„27 stycznia 1945 roku na teren KL Auschwitz wkroczyła armia sowiecka. Jak jednak pokazują zachowane dokumenty, obóz jako jednostka administracyjna działał nadal. Jeszcze w marcu 1945 r. administracja obozu, funkcjonująca tymczasowo w Weimarze, prowadziła rozliczenia zaległych rachunków za prace prowadzone m.in. przez DAW (Niemieckie Zakłady Wyposażenia DAW - PAP). Dwa rachunki wystawione 2 i 3 marca 1945 r. to dokument zamykający publikację” – oznajmił Sawicki.
Jak dodał, książka jest czwartą i ostatnią częścią cyklu „Auschwitz w świetle materiałów źródłowych”. Poprzednie pozycje były poświęcone początkom obozów Auschwitz I oraz Auschwitz II-Birkenau, a także zagładzie Żydów w Auschwitz.
Publikacja została wydana przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów. Spośród ok. 140-150 tys. deportowanych do obozu Polaków śmierć poniosła niemal połowa. W Auschwitz ginęli także Romowie, jeńcy sowieccy i osoby innej narodowości.
W 1947 r. na terenie byłych obozów Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau powstało muzeum. (PAP)
Autor: Marek Szafrański
szf/ mmu/
