Nowe wpisy na liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego - religijne tradycje

O czterech nowych wpisach na liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego poinformowało we wtorek ministerstwo kultury. Niedźwiedzie wielkanocne z Góry (woj. wielkopolskie) to tradycja, sięgająca 1913 r. „W czasie świąt wielkanocnych przez wieś przechodzi korowód postaci: Baby, Dziada, dwóch Niedźwiedzi, Poganiaczy, Kominiarzy oraz Grajka” - czytamy w komunikacie, opublikowanym na stronie internetowej resortu. Jak podkreślono, postacie wyróżniają bogate kostiumy, w tym słomiane stroje Niedźwiedzi.

Zwyczaj układania dywanów kwietnych w Skęczniewie (woj. wielkopolskie) w parafii pw. Świętej Trójcy sięga lat tuż po zakończeniu II wojnie światowej, stanowił wyraz wdzięczności mieszkańców za ocalenie miejscowości. „Rozwinął się dzięki ks. Karolowi Mendeli, który przywiózł inspiracje ze Spycimierza, oraz kolejnych duszpasterzy, wspierających i utrwalających tradycję. Kilka dni przed uroczystością mieszkańcy gromadzą materiały, przygotowując kwiaty, trociny i wzory. W Boże Ciało cała społeczność (dzieci, dorośli i seniorzy) układa wielometrowe kompozycje z naturalnych materiałów, tworząc pasy o długości kilkuset metrów. Wzory mają charakter religijny, florystyczny i geometryczny” - czytamy. Podkreślono także, że dla mieszkańców parafii Skęczniew tradycja stanowi ważny element budowania wspólnoty.

Na krajową listę niematerialnego dziedzictwa wpisana została także procesja emaus i turki – straż Grobu Pańskiego w parafii Dobra (woj. wielkopolskie). Procesja wyrusza w Poniedziałek Wielkanocny o 5.30 rano, gromadząc mężczyzn w różnym wieku na 12-kilometrowej wędrówce wokół miejscowości. „Pątnicy zatrzymują się przy osiemnastu krzyżach, wykonują symboliczne gesty, modlą się i śpiewają. Wydarzenie nawiązuje do ewangelicznej drogi uczniów do Emaus. Drugim filarem wielkanocnych obchodów są Turki – Straż Grobu Pańskiego, działająca w Dobrej od 1882 roku. Formacja o wojskowym charakterze pełni wartę od Wielkiego Piątku do Rezurekcji, ubrana w charakterystyczne czerwone mundury wzorowane na umundurowaniu żołnierzy tureckich. Obecność Turków nadaje uroczystościom podniosły nastrój i stanowi nieodłączny element lokalnej tradycji” - przypomniano w komunikacie MKiDN.

Czwartym wpisem na liście jest umiejętność wykonywania pisanek techniką drapaną – krasek z Krasnegostawu i okolic (woj. lubelskie) - tradycyjne pisanki tworzone „poprzez ręczne wydrapywanie wzoru na jajach barwionych w odwarze z łupin cebuli, co nadaje im odcienie czerwieni, brązu i wiśni” za pomocą żyletek, nożyków czy skalpeli. „Tradycja przekazywana jest w rodzinach i lokalnych społecznościach, gdzie zachowuje swój dawny kanon, jednocześnie pozwalając twórcom na indywidualne interpretacje. Wzory przedstawiają motywy geometryczne, solarne, roślinne i religijne, a ich płynne linie i kontrastowe zestawienie kolorów tworzą efekt o wyjątkowym, malarskim charakterze. Kraski pozostają jednym z najbardziej charakterystycznych przykładów lokalnego pisankarstwa w Polsce” - napisano.

Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego, tworzona przez Narodowy Instytut Dziedzictwa od 2013 r. w celu ochrony i promocji polskich tradycji, przekazów ustnych, zwyczajów, obrzędów czy wiedzy związanej z rzemiosłem. Decyzję o wpisie podejmuje Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego na wniosek grup, wspólnot i organizacji pozarządowych, czyli depozytariuszy danego elementu dziedzictwa na podstawie rekomendacji Rady ds. niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Obejmuje ono formy ludzkiej aktywności z zakresu kultury społecznej i duchowej. Według Konwencji UNESCO z 2003 r. w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego jest definiowane jako praktyki, wyobrażenia, przekazy, wiedza i umiejętności – oraz związane z nimi instrumenty, przedmioty, artefakty i przestrzeń kulturowa – które wspólnoty, grupy i w niektórych przypadkach jednostki uznają za część własnego dziedzictwa kulturowego. (PAP)

pj/ aszw/