Uroczystości religijne i oficjalne oraz wydarzenia artystyczne przypomną o 76. rocznicy likwidacji Litzmannstadt Getto. Główne obchody zaplanowano na piątek 28 sierpnia - na pamiątkę sierpnia 1944 r., gdy ze Stacji Radegast w Łodzi odszedł ostatni transport do Auschwitz.
"W tym roku obchody rocznicy likwidacji Litzmannstadt Getto będą szczególnie smutne, ponieważ nawet ci z Ocalałych, którzy wciąż mają dość siły, by przyjechać do Łodzi, nie dołączą do nas - nie będziemy mieli możliwości rozmowy z nimi i dotykania historii, którą oni poświadczali swoją obecnością. Pandemia wymusza na nas określone reżimy" - podkreśliła prezydent Łodzi Hanna Zdanowska na konferencji prasowej w poniedziałek.
Prezydent zaapelowała, aby mimo tych ograniczeń, łodzianie - w miarę możliwości - wzięli udział w uroczystościach upamiętniających ofiary getta, a także w wydarzeniach edukacyjnych i artystycznych towarzyszących obchodom - część z nich dostępna będzie online.
Główne uroczystości rocznicowe - pod pomnikiem na Cmentarzu Żydowskim oraz na Stacji Radegast - odbędą się w piątek 28 sierpnia. Zgodnie z wnioskiem Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi, przeniesiono je z 29 sierpnia, z powodu przypadającego tego dnia szabatu.
"Ze względu na reżim sanitarny nie odbędzie się przemarsz z cmentarza na Stację Radegast, wszystkie inne punkty uroczystości pozostaną bez zmian. Jednym z ważnych akcentów miał być koncert z udziałem pani Guty Goldstein z Australii - z racji pandemii musieliśmy z niego zrezygnować" - poinformowała dyrektorka Centrum Dialogu im. Marka Edelmana Joanna Podolska.
Mimo że duże grono rodzin Ocalałych, które przyjeżdżały na uroczystości rocznicowe z różnych stron świata będzie w tym roku nieobecne, swoją obecność zadeklarowały osoby ze Stowarzyszenia Dzieci Holokaustu, wśród których także znajdują się dawni więźniowie getta.
"Leon Weintraub ze Szwecji do ostatniej chwili zapewniał, że przyjedzie, niestety, nie udało się. Nagrał dla nas swoje przesłanie. Będzie z nami natomiast Ala Elczewska, córka Haliny Elczewskiej, dzięki której powstał w Łodzi Park Ocalałych. Zabierze ona głos w imieniu drugiego pokolenia" - dodała Podolska.
Śladami getta łódzkiego: Stacja Radegast
Głos pokolenia dzieci i wnuków Ocalałych z Litzmannstadt Getto wybrzmi m.in. 23 sierpnia podczas dyskusji panelowej online z udziałem dyskutantów z Nowego Jorku, Tel Awiwu i Berlina. Wydarzenie - podobnie jak wiele innych - dostępne będzie na profilu Centrum Dialogu na Facebooku.
"Na profilu facebookowym Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi już można zapoznać się z kalendarium ostatnich dni getta. W internecie będzie można także obejrzeć filmy przygotowywane specjalnie na rocznicę, poświęcone Stacji Radegast i makiecie Litzmannstadt Getto. Po raz pierwszy od stworzenia Memoriału na Stacji Radegast wydajemy przewodnik po tym miejscu, który będzie miał premierę 29 sierpnia" - zaznaczył dyrektor Muzeum Tradycji Niepodległościowych Jacek Wawrzynkiewicz.
Głównym artystycznym wydarzeniem obchodów ma być widowisko muzyczne "Ptaki smutku…", oparte o twórczość Jeszajahu Szpigla - urodzonego w 1906 roku poety, który najważniejszy i jednocześnie najtragiczniejszy okres swojego życia spędził na łódzkich Bałutach w utworzonym w 1940 r. getcie. Przeżył wojnę, a kiedy w czerwcu 1945 roku wrócił do Łodzi, to już nie było jego miasto. W 1951 roku wyemigrował do Izraela. Zmarł w Tel-Awiwie 15 lipca 1990 roku.
"Prowadzę teraz dialog z Jeszajahu Szpiglem, który był dzieckiem Bałut, ocalałym z łódzkiego getta. Ja - mieszkając obecnie na Bałutach - piszę muzykę do jego poezji po 70-80 latach. Urzekło mnie, że Jeszajahu Szpigel w poezji wzniósł się ponad okropną traumę wojny. Nasz koncert będzie pełen nadziei, bo ta poezja jest pełna nadziei i metafizyki, cieszenia się każdym objawem życia" - powiedział kompozytor Łukasz Lach, który wystąpi ze swoją formacją L.Stadt
W koncercie w reżyserii Mirona Zajferta, który zaplanowano na 27, 29 i 30 sierpnia w Centrum Dialogu, wystąpi także wokalistka Dorota Miśkiewicz i klarnecista Paweł Szamburski. Pełny program obchodów można znaleźć na stronie internetowej Centrum Dialogu - na wydarzenia obowiązują zapisy; większość z nich będzie też transmitowana online.(PAP)
autorka: Agnieszka Grzelak-Michałowska
agm/ pat/
